Negatywna krytyka

Negatywna krytyka
13.05.2020
13.05.2020
Szanowni Państwo,
czy sformułowanie, że coś spotkało się z negatywną krytyką jest pleonazmem?
Z poważaniem
X
Wyraz krytyka ma kilka znaczeń – odnosi się nie tylko do ujemnej oceny czegoś, lecz w ogóle do oceny (Wielki słownik języka polskiego PAN pod red. P. Żmigrodzkiego: tak definiuje to drugie znaczenie: ‘działanie polegające na tym, że postrzega się jakąś rzecz lub zjawisko z wykorzystaniem różnorodnych kryteriów, aby następnie ocenić je jako całość lub ze wskazaniem na poszczególne elementy’), np. Ta teoria musi zostać poddana wnikliwej krytyce. A zatem krytyka nie zawsze musi być negatywna. Biorąc to pod uwagę, chciałoby się uznać zdanie To spotkało się z negatywną krytyką za dopuszczalne. A jednak tego nie zrobimy, a to z dwóch powodów. Po pierwsze, dlatego że w tym znaczeniu rzeczownik krytyka łączy się z czasownikami, które wskazują na działanie (np. to zostało poddane krytyce), tymczasem coś spotkało się z czymś odnosi się raczej do skutku działania. Inaczej mówiąc – jeśli słyszymy zdanie To spotkało się z krytyką (nawet jeśli rzeczownik krytyka nie jest określony żadnym przymiotnikiem), to przypisujemy wyrazowi krytyka znaczenie ‘ujemna ocena czegoś’ (a nie to przywołane powyżej). Po drugie, dlatego że w tym znaczeniu krytyka łączy się z przymiotnikami, które wskazują na charakter oceny (rzetelna, konstruktywna itd.), nie zaś z takimi, które przesądzają o tej ocenie. Innymi słowy – efektem krytyki rozumianej jako proces całościowej oceny czegoś nie jest zero-jedynkowa kwalifikacja tego (złe – dobre, negatywne – pozytywne), lecz opis zjawiska (dzieła itp.) z różnych perspektyw. Tak więc jeśli krytyka oznacza mniej więcej to co recenzja (z naciskiem na: mniej więcej), nie łączy się z przymiotnikiem negatywna, gdyż jej znaczenie wyklucza taką jednoznaczną ocenę.
Jeśli zaś używamy słowa krytyka w znaczeniu ‘negatywna ocena’ (Jego postępowanie spotkało się z krytyką współpracowników), to połączenie go z przymiotnikiem negatywna spowoduje powstanie pleonazmu, zupełnie niepotrzebnego.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego