Negatywna krytyka
czy sformułowanie, że coś spotkało się z negatywną krytyką jest pleonazmem?
Z poważaniem
X
13.05.2020
13.05.2020
Szanowni Państwo,czy sformułowanie, że coś spotkało się z negatywną krytyką jest pleonazmem?
Z poważaniem
X
Wyraz krytyka ma kilka znaczeń – odnosi się nie tylko do ujemnej oceny czegoś, lecz w ogóle do oceny (Wielki słownik języka polskiego PAN pod red. P. Żmigrodzkiego: tak definiuje to drugie znaczenie: ‘działanie polegające na tym, że postrzega się jakąś rzecz lub zjawisko z wykorzystaniem różnorodnych kryteriów, aby następnie ocenić je jako całość lub ze wskazaniem na poszczególne elementy’), np. Ta teoria musi zostać poddana wnikliwej krytyce. A zatem krytyka nie zawsze musi być negatywna. Biorąc to pod uwagę, chciałoby się uznać zdanie To spotkało się z negatywną krytyką za dopuszczalne. A jednak tego nie zrobimy, a to z dwóch powodów. Po pierwsze, dlatego że w tym znaczeniu rzeczownik krytyka łączy się z czasownikami, które wskazują na działanie (np. to zostało poddane krytyce), tymczasem coś spotkało się z czymś odnosi się raczej do skutku działania. Inaczej mówiąc – jeśli słyszymy zdanie To spotkało się z krytyką (nawet jeśli rzeczownik krytyka nie jest określony żadnym przymiotnikiem), to przypisujemy wyrazowi krytyka znaczenie ‘ujemna ocena czegoś’ (a nie to przywołane powyżej). Po drugie, dlatego że w tym znaczeniu krytyka łączy się z przymiotnikami, które wskazują na charakter oceny (rzetelna, konstruktywna itd.), nie zaś z takimi, które przesądzają o tej ocenie. Innymi słowy – efektem krytyki rozumianej jako proces całościowej oceny czegoś nie jest zero-jedynkowa kwalifikacja tego (złe – dobre, negatywne – pozytywne), lecz opis zjawiska (dzieła itp.) z różnych perspektyw. Tak więc jeśli krytyka oznacza mniej więcej to co recenzja (z naciskiem na: mniej więcej), nie łączy się z przymiotnikiem negatywna, gdyż jej znaczenie wyklucza taką jednoznaczną ocenę.
Jeśli zaś używamy słowa krytyka w znaczeniu ‘negatywna ocena’ (Jego postępowanie spotkało się z krytyką współpracowników), to połączenie go z przymiotnikiem negatywna spowoduje powstanie pleonazmu, zupełnie niepotrzebnego.
Jeśli zaś używamy słowa krytyka w znaczeniu ‘negatywna ocena’ (Jego postępowanie spotkało się z krytyką współpracowników), to połączenie go z przymiotnikiem negatywna spowoduje powstanie pleonazmu, zupełnie niepotrzebnego.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski