Nieśwież

Nieśwież
12.02.2020
12.02.2020
Skąd pochodzi nazwa miejscowości Nieśwież?
Nieśwież – pochodzenie nazwy Etymologia nazwy Nieśwież jest mało przejrzysta. Niektórzy badacze traktują ją jako bałtycką. W. Żuczkiewicz, autor Krótkiego słownika toponimicznego Białorusi pochodzenie nazwy Nieśwież objaśnia bardzo prosto. Niegdyś gęste zarośla, krzewy rosnące nad wodą nazywano świdź. Niedaleko miasta takich zarośli nie było, wokół rozpościerały się puste miejsca, dobrze widoczne z wież, pola. Z tego powodu twierdzę nazwano Nieświdź, potem doszło do przekształcenia na Nieśwież. Taką interpretację podtrzymują inni specjaliści w dziedzinie onomastyki, dodając, że wyraz nieświdź oznaczał dawniej miejsce przy rzece bez gęstych, przybrzeżnych zarośli.
Są także przypuszczenia, że nazwa miasta dawnej Rzeczypospolitej ma związek z cząstkami wyrazowymi świż-, śwież, świd-, świed-, odnoszącymi się w sposób luźny do ‘wody’, ‘błota’ (raczej trudno to wiązać z białoruskim swidzina ‘głóg’). Występowanie w nazwie miejscowej i zamiast e może być konsekwencją wymowy kresowej.
Trzeba jednak podkreślić, że ustalenia powyższe mimo wszystko pozostają hipotetyczne; traktować je należy jako propozycję wyjaśnienia pochodzenia tej ciekawej nazwy miejscowej. W tej skomplikowanej sprawie konsultowałem się z dr hab. Dorotą Krystyną Rembiszewską, prof. IS PAN w Warszawie. Jeśli we współpracy z uczonymi białoruskimi uda się poczynić dalsze ustalenia w interesującej Pana kwestii, postaram się je na forum Poradni udostępnić.
Warto w związku z tym przeczytać:
А. Катэрлі, Адкуль горад Нясвіж…, „Мінская праўда” 1988, 3 верасня, № 170, с. 4.
Я.І. Яшкін, Слоўнік беларускіх мясцовых геаграфічных тэрмінаў. Тапаграфія. Гідралогія, Мінск 2005, с. 603.
Kazimierz Sikora, Uniwersytet Jagielloński
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego