O pisowni sos tabasco / sos Tabasco

O pisowni sos tabasco / sos Tabasco
19.09.2019
19.09.2019
Jestem niezmiernie wdzięczny za doskonały komentarz Poradni dotyczący zapisywania nazw z członami papryka, pieprz, sos, zupa, koktajl. Ekspert m.in. zaleca pisownię: sos Tabasco (od nazwy stanu Tabasco w Meksyku). Niemniej wyszukiwarka NKJP po wpisaniu hasła Tabasco podaje 50 akapitów pasujących do zapytania, z czego wszystkie zdania z sosem pisane są małą literą tabasco. Podobnie jest z pisownią podaną w KJ PWN. Będę zobowiązany za wyjaśnienie różnic.
Z poważaniem
Witold Milczarek
Jeśli uznamy, że tabasco nie jest nazwą własną, lecz typem, rodzajem sosu – Wielki słownik wyrazów obcych PWN pod red. M. Bańki (Warszawa 2003, s. 1227) podaje, że tabasco to ‘bardzo ostry sos na naparze pieprzu tureckiego’ – to istotnie można traktować wyrażenie sos tabasco jako zestawienie rzeczownikowe, w którym człon drugi pełni funkcję określenia członu pierwszego, czyli napisać sos tabasco (jak kawa cappuccino – każda ‘kawa z dodatkiem zmiksowanego mleka’). I Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego (Warszawa 2017, s. 1134) tak właśnie to interpretuje – w haśle tabasco widnieje pisownia małymi literami obydwu członów (sos tabasco). Takie ustalenie normatywne wymuszałoby także pisanie sos tabasco Hot Habanero czy sos tabasco Red (jedynie człony Hot Habanero i Red oddane w piśmie wielkimi literami). Tymczasem, jak się zdążyłem zorientować, w rozmaitych tekstach gastronomicznych prawie zawsze występuje pisownia sos Tabasco Hot Habanero i sos Tabasco Red… O chwiejnej ortografii takich czy podobnych określeń niech zaświadczy to, że przez jakiś czas wspomniany Wielki słownik ortograficzny PWN (wydanie z 2003 i 2006 roku, s. 316) odnotowywał pisownię klocki lego, traktując człon lego nie jako nomen proprium, ale ‘rodzaj klocków’. Niedawno ów zapis poprawiono na klocki Lego bez odwoływania się do reguły [135], czyli uznano, że Lego jest jednak nazwą własną… Czy wątpliwości dotyczące pisowni sos tabasco // sos Tabasco tego właśnie nie przypominają?
Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego