Orpelów

Orpelów
28.12.2004
28.12.2004
Poszukuję etymologii nazwy Orpelów (gm. Dobroń, niedaleko Pabianic) oraz mojego nazwiska Orpel (pierwsza wzmianka w 1604 r. pod postacią Orpelik w księgach parafii Dobrzyca w pow. pleszewskim).
Łączę serdeczne pozdrowienia i życzenia świąteczne.
Pierwsze zapisy nazwy Orpelów (woj. Sieradz, gmina Dobroń) pochodzą z XVI w. Postaci graficzne są następujące: Orpiliow (1511 r.), Orpelow (1511–1523), Orpelów (1886, 1921, 1952, 1981). Nazwa miejscowości pochodzi od nazwy osobowej Orpel, utworzona została przyrostkiem -ów (typ nazwy dzierżawczej).
Znaleziona przez Pana nazwa osobowa Orpelik z początku XVII wieku świadczy, że istniała osoba nazywana Orpel, a Orpelik prawdopodobnie był jej synem.
Współcześnie w Polsce jest 574 nosicieli nazwiska Orpel. Gniazdo rodzinne znajduje się w Kaliskiem (tam 282 osoby o tym nazwisku). Sądzę, że istniał jakiś wyraz gwarowy, który nie został zanotowany. Nigdzie nie jest objaśniona etymologia tego nazwiska. Łączyłabym je z rdzeniem -rp-, które Brückner objaśnia jako podstawę: reptać, rzeptać 'szemrać'. W staropolszczyźnie zapisano: Rp-isz, E-rp-isz-ka, I-rp-isz-ka, Orp-isz-ka. Możliwe, że od podstawy Orp- pochodzi nazwisko Orpel (przyrostek -el jest częsty w nazwiskach). Samogłoski na początku świadczą o trudności w wymowie grupy -rp-. Jest to jednak tylko hipoteza. Nie ma dotąd wiarygodnej etymologii nazwiska Orpel.
Aleksandra Cieślikowa, prof., IJP PAN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego