Pochodzenie nazwy terenowej Prodnia.

Pochodzenie nazwy terenowej Prodnia.

26.03.2021
26.03.2021

Spotkałem się z nazwą Prodnia , jest to nazwa ulicy w miejscowości Jarużyn koło Bydgoszczy. Prócz tego jest też określenie w przewodniku turystycznym „Spójrz w Oczy Jarużyna, poznaj tajemnice uroczyska Prodnia”. Mam pytanie, co właściwie określa ten wyraz.

Z wyrazami szacunku

Stefan Kantorski

Szanowny Panie!

Ustalenie dokładnego pochodzenia podanej nazwy terenowej bez gruntowniejszych studiów (także nad naturalnym ukształtowaniem miejsca i danymi historycznymi) nie jest możliwe. Poprzestanę więc na przedstawieniu swojej propozycji interpretacji znaczenia i budowy nazwy. Według mnie zawiera ona wskazanie na miejsce umocnione, służące obronie (rdzeń *bor- z przestawką grupy -or- na -ro- w środku wyrazu, jak np. *bor-nabrona ‘brama’; w Prodni sufiks -nia). Można tu się odwołać do takich nazw miejscowych, jak Brodła (w powiecie chrzanowskim, nieopodal Wisły) czy Brodnia (k. Sieradza, nad Wartą). Mimo uważnego prześledzenia makiety dawnej Bydgoszczy, bez dobrej znajomości topografii miasta, nie udało mi się powiązać nazwy z właściwościami terenu lub śladami danej działalności człowieka (choć do Wisły niedaleko…). Tu muszę się odwołać do Pańskiej dociekliwości – znającego historię miasta Autochtona. Hipotezę, że nazwa wskazuje na dawny bród na Wiśle, należy w moim przekonaniu odrzucić (por. warszawskie Bródno, rzeczywiście związane z taką przeprawą przez rzekę). Obecność spółgłoski p zamiast b można wyjaśnić zjawiskiem dość częstego mieszania ich w grupach spółgłoskowych ze spółgłoską sonorną (np. blandeka zam. plandeka; blomba zam. plomba; dawniejsze pchła ale błeszka, Błeszyński; dziś słyszymy np. standartowy zam. standardowy). Położyłem swoje karty na stole – reszta należy do Pana. Życzę dużo zdrowia i wytrwania w szukaniu językowych świadectw bogatej historii tego zacnego grodu.

Kazimierz Sikora, Uniwersytet Jagielloński
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego