Popełnić wiersz

Popełnić wiersz
6.07.2018
6.07.2018
Skąd się wziął popularny ostatnio błąd popełnić wpis/artykuł, zamiast napisać wpis/artykuł. Bo domyślam się, że jest to błąd, jeszcze kilka lat temu nie słyszałam takiego połączenia. Czy może jest to dopuszczalne? Dziękuję.
Czasownik popełnić łączy się, jak wiadomo, z nazwami zjawisk ocenianych negatywnie (popełnić błąd, popełnić grzech itd.). Zdarza się, że ktoś powie o sobie, że w młodości popełnił dwa wiersze – jest to wyraz kokieterii lub szczerego „przyznania się” do błędu. Nie ma nic złego w tym, jeśli taki zwrot używany jest właśnie z taką intencją.
Natomiast – i tu zgadzam się z Panią – w ostatnich latach stał się on niemal standardowym sposobem wyrażania treści ‘stworzyć coś’: niektórzy nie mówią już: napisałem tekst, zrobiłam zdjęcie czy (nawet!) ugotowałem obiad, lecz właśnie: popełniłem tekst, popełniłam zdjęcie, popełniłem obiad. Istnieje nawet cykliczny program telewizyjny, w którego napisach końcowych widnieje informacja Program ten popełnili… . Trudno sądzić, że autorzy programu za każdym razem składają samokrytykę – w takim użyciu czasownika popełnić nie mamy śladu negatywnej oceny zjawiska, o którym mowa. Jest to, jak wspomniałam, maniera, a ta na dłuższą metę, jak wiadomo, jest nieznośna.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
  1. 6.07.2018
    Pani Profesor,
    zwroty typu popełnić wiersz, popełnić utwór, bez śladu negatywnej oceny, nie są wcale czymś nowym. Doroszewski cytuje przykłady z Sienkiewicza, Reymonta, co prawda opatrując je (nie do końca zrozumiałą dla mnie) etykietką „żartobliwie” https://sjp.pwn.pl/doroszewski/popelnic;5477442.html, pkt 2 (cytowane przykłady nie zawsze wskazują na takie użycie) – raczej należałoby je opatrzyć etykietką „przestarzałe”, na co wskazuje pkt 3 u tegoż Doroszewskiego, niż na jakąś inną sugerującą innowację językową (chyba że innowacją jest także wskrzeszenie zwrotu nieomal zapomnianego).

    Maciej St. Zięba
  2. 6.07.2018
    Szanowny Panie Doktorze,
    dziękuję za uzupełnienie mojej porady dotyczącej zwrotów typu popełnić wiersz, popełnić utwór. Nie sugerowałam w niej, że używanie ich bez negatywnej oceny jest czymś nowym. Wskazałam jedynie, że w ostatnich latach stało się to powszechne. Przykłady z Reymonta czy Sienkiewicza, podane w słowniku pod red. Doroszewskiego wskazują na dystans wobec tradycyjnego użycia, co pozwala sądzić, że dawniej nie używano czasownika popełnić jako nienacechowanego synonimu wyrazów stworzyć, zrobić.

    Z pozdrowieniami

    Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego