Proszę tędy
Z góry dziękuję za odpowiedź.
9.12.2011
9.12.2011
„Proszę (,) tędy”. Przecinek powinien się znajdować w tym przykładzie czy nie? I co w sytuacji, kiedy zmienimy kolejność słów? Czy jest odnośnie do tego jakaś zasada, czy może raczej zależy to od kontekstu?Z góry dziękuję za odpowiedź.
W zdaniach takich, jak „Proszę tędy”, „Proszę w prawo”, „Proszę siąść” przecinka nie stawiamy. Dwa pierwsze można rozumieć jako skrót wersji dłuższej: „Proszę iść/jechać tędy”, „Proszę iść/jechać. skręcić… w prawo”. Ponieważ ta dłuższa wersja nie wymaga przecinka, nie stawiamy go także w krótszej.
Zmiana szyku nic tu w interpunkcji nie zmienia. Muszę jednak zaznaczyć, że powyższa odpowiedź dotyczy normalnych zdań, a nie wypowiedzi „telegraficznych”, jakie można tworzyć, stawiając przecinek między niemal każdą parą wyrazów – wbrew pozorom jest to możliwe. Nie nacechowaną interpunkcję ma np. zdanie: „Wiatr wieje od rana”; nacechowaną – „Wiatr, wieje, od rana”. To drugie sugeruje, że czytając, powinniśmy robić pauzę w miejscu każdego przecinka, jak gdyby naśladując mowę kogoś, kto nie może pozbierać myśli i wygłasza pojedyncze wyrazy zamiast całych zdań o właściwych im konturach intonacyjnych. Intencja autora takich „telegraficznych” wypowiedzeń byłaby czytelniejsza, gdyby zamiast przecinków używał kropek (jak w prawdziwych telegramach), ale ponieważ kropka sugeruje dłuższą pauzę niż przecinek, więc użycie przecinka może być uzasadnione.
Zmiana szyku nic tu w interpunkcji nie zmienia. Muszę jednak zaznaczyć, że powyższa odpowiedź dotyczy normalnych zdań, a nie wypowiedzi „telegraficznych”, jakie można tworzyć, stawiając przecinek między niemal każdą parą wyrazów – wbrew pozorom jest to możliwe. Nie nacechowaną interpunkcję ma np. zdanie: „Wiatr wieje od rana”; nacechowaną – „Wiatr, wieje, od rana”. To drugie sugeruje, że czytając, powinniśmy robić pauzę w miejscu każdego przecinka, jak gdyby naśladując mowę kogoś, kto nie może pozbierać myśli i wygłasza pojedyncze wyrazy zamiast całych zdań o właściwych im konturach intonacyjnych. Intencja autora takich „telegraficznych” wypowiedzeń byłaby czytelniejsza, gdyby zamiast przecinków używał kropek (jak w prawdziwych telegramach), ale ponieważ kropka sugeruje dłuższą pauzę niż przecinek, więc użycie przecinka może być uzasadnione.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski