Przecinek przed słowami: imieniem, nazwiskiem, rodem

Przecinek przed słowami: imieniem, nazwiskiem, rodem
24.02.2016
24.02.2016
W Słowniku interpunkcyjnym J. Podracki podaje, że wyrażenia typu imieniem…, nazwiskiem…, rodem… oddziela się przecinkiem jako dopowiedzenia. Podaje przykłady:
Do miast przybył podróżny, rodem z Czech, W chacie mieszkał gajowy, imieniem Szczepan, Dowódcą został pułkownik, nazwiskiem Wołodyjowski.
O ile w pierwszym jestem skłonny widzieć dopowiedzenie, w pozostałych widzę raczej frazę, która w całości określa jedną osobę i której wolałbym nie rozdzielać przecinkiem.
Czytelnik
Podzielam Pańskie odczucia: nie jest dla mnie oczywiste, że człony imieniem Szczepan, nazwiskiem Wołodyjowski, a także: rodem z Czech są dopowiedzeniami – gdy interpretuję podane zdania poza kontekstem, widzę we wskazanych wyrażeniach raczej pełnoznaczne, pierwszoplanowe określenia kolejno: gajowego, pułkownika, podróżnego. Na taką interpretację wskazuje też szyk składników: po rzeczowniku (podróżny, gajowy, pułkownik) możemy się spodziewać ściśle związanego z nim określenia, czyli jego przydawki, której z zasady nie oddziela się przecinkiem od określanego członu.
Oczywiście można sobie wyobrazić kontekst, w którym wskazane wyrażenia będą dopowiedzeniami, zwłaszcza gdy oznaczymy to intonacyjnie: W chacie mieszkał gajowy [kadencja], imieniem Szczepan [kadencja] – i analogicznie w pozostałych zdaniach.
Być może taki sposób odczytania miał na myśli autor cytowanego słownika, skoro podał przykłady różniące się szykiem – lecz, jak rozumiem, nie znaczeniem:
1a. W chacie mieszkał gajowy, imieniem Szczepan.
1b. Gajowy, imieniem Szczepan, mieszkał w chacie.

2a. Dowódcą oddziału został pułkownik, nazwiskiem Wołodyjowski.
2b. Pułkownik, nazwiskiem Wołodyjowski, został dowódcą oddziału.

3a. Do miasta przybył podróżny, rodem z Czech.
3b. Podróżny, rodem z Czech, przybył do miasta.

W takim kontekście staje się jasne, że potraktowano omawiane wyrażenia jako drugoplanowe – lecz nie wyczerpuje to, w moim przekonaniu, możliwości interpretacyjnych zdań omawianego typu.
Agata Hącia
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego