Przecinek
2.12.2015
2.12.2015
Czy w takich konstrukcjach zdaniowych należy użyć drugiego przecinka? Zakładamy, że w każdym zdaniu część po spójniku nie jest wtrąceniem, tylko jest równoważna części przed spójnikiem. - Znacząca większość Szkotów, a także Irlandczyków(,) nie zna języka swoich celtyckich przodków.
- Szeryf, a zarazem stróż prawa(,) nie może sobie pozwolić na takie ekscesy.
- Niedoświadczony, acz inteligentny człowiek(,) powinien dać sobie z tym radę bez trudu.
W większości podobnych sytuacji mamy dwie możliwości: uznania, że wyrażenia określające rzeczownik są pełnoprawnymi, pierwszoplanowymi przydawkami (wówczas rozdzielamy je przecinkiem, ale nie stawiamy przecinka przed określanym rzeczownikiem) – albo uznania, że mamy do czynienia z dopowiedzeniem, wtrąceniem itd., co przecinka zamykającego wymaga.
Założenie, o którym mowa, nie sprawdzi się w pełni w odniesieniu do podanych przykładów.
Pierwsze zdanie zawiera spójnik a także, silniej niż inne spójniki (np. i, oraz) wyodrębniający przyłączane części. Z tego powodu wyczuwamy tendencję do traktowana ich jako dopowiedzeń i stawiania zamykającego przecinka.
W drugim zdaniu widziałabym możliwość podwójnej interpretacji, tzn. potraktowania fragmentu a zarazem stróż prawa jako przydawki lub jako dopowiedzenia; konsekwencje interpunkcyjne przedstawiłam wyżej (brak drugiego przecinka lub jego obecność).
Trzecie zdanie wyklucza przecinek po słowie człowiek – w tym miejscu bowiem przebiega granica między grupą podmiotu a grupą orzeczenia, a nie koniec wtrącenia. Gdyby chcieć doszukiwać się wtrącenia, dopowiedzenia, trzeba by uznać za nie fragment acz inteligentny i po nim postawić drugi przecinek. Możliwa jest jednak – i, moim zdaniem, naturalniejsza – taka interpretacja, że wskazane wyrażenie jest po prostu drugą przydawką określającą człowieka a tym samym drugi przecinek w naszym zdaniu jest niepotrzebny.
Założenie, o którym mowa, nie sprawdzi się w pełni w odniesieniu do podanych przykładów.
Pierwsze zdanie zawiera spójnik a także, silniej niż inne spójniki (np. i, oraz) wyodrębniający przyłączane części. Z tego powodu wyczuwamy tendencję do traktowana ich jako dopowiedzeń i stawiania zamykającego przecinka.
W drugim zdaniu widziałabym możliwość podwójnej interpretacji, tzn. potraktowania fragmentu a zarazem stróż prawa jako przydawki lub jako dopowiedzenia; konsekwencje interpunkcyjne przedstawiłam wyżej (brak drugiego przecinka lub jego obecność).
Trzecie zdanie wyklucza przecinek po słowie człowiek – w tym miejscu bowiem przebiega granica między grupą podmiotu a grupą orzeczenia, a nie koniec wtrącenia. Gdyby chcieć doszukiwać się wtrącenia, dopowiedzenia, trzeba by uznać za nie fragment acz inteligentny i po nim postawić drugi przecinek. Możliwa jest jednak – i, moim zdaniem, naturalniejsza – taka interpretacja, że wskazane wyrażenie jest po prostu drugą przydawką określającą człowieka a tym samym drugi przecinek w naszym zdaniu jest niepotrzebny.
Agata Hącia
