Rodzaj gramatyczny zapożyczonych skrótowców

Rodzaj gramatyczny zapożyczonych skrótowców

13.04.2023
13.04.2023

Miałbym pytanie odnośnie pisowni w przypadku wspólnot 12 krokowych typu NA, AA, SLAA... gdy używamy tylko skrótu np. NA dało, pokazało, nauczyło mnie czy raczej dała, pokazała, nauczyła skoro w domyśle wiadomo, że chodzi o Wspólnotę.

Która forma jest poprawna w takim przypadku?

Bardzo dziękuję za państwa służbę!

W zakresie związku zgody pomiędzy skrótowcem a jego określeniami – orzeczeniem i przydawką – występują dwa rodzaje stosunków syntaktycznych:

1. Skrótowiec ma tę samą liczbę i ten sam rodzaj gramatyczny co wyraz będący podstawą pełnej nazwy. Głównym członem pełnej nazwy w wypadku wszystkich trzech przywołanych w pytaniu skrótowców są rzeczowniki (w jednym wypadku imiesłów przymiotnikowy w funkcji rzeczownika) w liczbie mnogiej, formalnie w rodzaju męskoosobowym. Do tej formy powinny się dostosować przydawka i orzeczenie, por.

  • AA (ang. Alcoholics Anonymous, pol. Anonimowi Alkoholicy) zaczęli działalność w połowie lat 30.
  • NA (ang. Narcotics Anonymous, pol. Anonimowi Narkomani) nie zajmowali dotąd stanowiska wobec problemów spoza wspólnoty, aby dobre imię grupy nigdy nie zostało uwikłane w publiczne polemiki.
  • SLAA (ang. Sex and Love Addicts Anonymous, pol. Anonimowi Uzależnieni od Seksu i Miłości) powstali w Bostonie już w połowie lat 70.

2. Zleksykalizowany skrótowiec jest traktowany jako samodzielny rzeczownik, który decyduje o formie przydawki i orzeczenia. Wszystkie przywołane w pytaniu akronimy to nieodmienne skrótowce literowe zakończone w wymowie na akcentowaną samogłoskę [a]: [a-a], [en-a] i [es-el-a-a]. Tego rodzaju skrótowce są na ogół traktowane w polszczyźnie jako rzeczowniki rodzaju nijakiego, por.

  • Pod pewnymi względami AA było wręcz lepsze od terapii poznawczo-behawioralnej.
  • SLAA było dość trudne do znalezienia dla nieśmiałego uzależnionego.

Reasumując, należy stwierdzić, że przywołane w pytaniu skrótowce mają rodzaj oboczny – męskoosobowy lub nijaki. W określonym tekście lub cyklu publikacji należy stosować konsekwentnie jeden, wybrany rodzaj stosunków syntaktycznych pomiędzy skrótowcem a jego określeniami.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego