SA, SS

SA, SS
7.06.2005
7.06.2005
Jaki rodzaj gramatyczny należy przypisać nazwom hitlerowskich formacji SA i SS? Czy SS powstała, powstało, czy powstał? To samo się tyczy się SA. Jaka zasada gramatyczna tym rządzi?
W przypadku skrótowców rodzimych rodzaj ustalamy na podstawie dwóch kryteriów. Pierwsze odwołuje się do rodzaju gramatycznego nadrzędnego wyrazu w rozwiniętej nazwie, np. NIK to ‘Naczelna Izba Kontroli’, nadrzędnym wyrazem jest tu izba, wobec tego skrótowcowi przypisujemy rodzaj żeński. Drugie kryterium opiera się na fonetycznej formie nazwy – podany skrótowiec w wymowie ma formę [ńik], z zakończeniem typowym dla rzeczowników męskich, tym samym możemy używać go w rodzaju męskim. Za wzorcowe uznaje się pierwsze kryterium.
Reguły te stosuje się też do skrótowców obcych, jednak mogą one być zwyczajowo odmieniane według innych zasad. Np. skrótowcowi SS przypisujemy zwykle rodzaj nijaki, rzadziej żeński, toteż użyjemy go w połączeniach typu „SS było (była) organizacją zbrodniczą”. Z kolei SA używany jest zwykle w rodzaju żeńskim, lecz – jak podaje Słownik skrótów i skrótowców Jerzego Podrackiego – właściwy jest tu też rodzaj nijaki, np. „SA powstała (powstało) w roku 1921”.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego