Składnia w taksonomii botanicznej

Składnia w taksonomii botanicznej
7.01.2019
7.01.2019
Szanowni Państwo,
dowiedziałem się ostatnio, że w środowisku botaników mówi się np. o rodzinie wrzosowate (!), tzn. w takim wyrażeniu nazwa rodziny występuje zawsze w mianowniku zamiast w dopełniaczu. Muszę przyznać, że niezwykle mnie to razi. Dla przyrodników to ponoć norma. Uważają to Państwo za akceptowalne? (ot, maniera języka specjalistycznego). Może jednak warto promować dopełniacz? A może w ogóle czepiam się niepotrzebnie i takich przykładów jest więcej?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik
Szybka kwerenda korpusu (www.nkjp.pl) daje następującą odpowiedź: w systematyce, w opisach taksonomicznych obowiązuje składnia mianownikowa (rodzina wrzosowate, rodzina bukowate itd.), natomiast w „zwykłych” użyciach zdaniowych stosuje się składnię dopełniaczową (drzewo z rodziny bukowatych). Pierwszą sytuację ilustrują poniższe przykłady (wszystkie z NKJP) – proszę zwrócić uwagę na to, że wszystkie nazwy rodzajów układu hierarchicznego wymagają określenia w mianowniku (rodzaj bażyna, gromada okrytonasienne, podklasa różowe, rząd bukowce itd.):
  • azalia (Rhododendron sp.) – wielkokwiatowa odmiana uprawna. Rodzina: wrzosowate,
  • gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina […] klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe […], nadrząd Ericanae Takht., rząd wrzosowce […], podrząd Ericineae Burnett, rodzina wrzosowate […], podrodzina Empetroideae Nutt. ex Sweet, plemię Empetreae Horan., rodzaj bażyna […],
  • Gromada okrytonasienne […], podgromada Magnoliophytina Frohne&U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe […], nadrząd Saxifraganae Reveal, rząd skalnicowce […], rodzina agrestowate […],
  • Gromada okrytonasienne […], podgromada Magnoliophytina Frohne&U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa oczarowe […], nadrząd Juglandanae Takht. ex Reveal, rząd bukowce […], rodzina bukowate […].

Drugą sytuację obrazują zdania i wyrażenia:
  • […] za rozprawę konkursową Rodzina wrzosowatych Ericeae okolic Petersburga otrzymał złoty medal,
  • drzewo z rodziny bukowatych,
  • gatunek rośliny należący do rodziny agrestowatych,
  • krzew z rośliny wrzosowatych,
  • jest wieloletnią krzewinką niskopienną z rodziny wrzosowatych.

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego