Skrzydlate słowa
Ciekawi mnie to od dłuższego czasu – skąd się wzięło powiedzenie „Nie idź(cie) tą drogą”?
Oczywiście wiem, że jest to słynna wypowiedź Kwaśniewskiego. Ale czy to powiedzenie jest jego własnym wynalazkiem, to on je wymyślił i ukuł, a inni tylko od niego je przejęli? Czy też może powiedzenie to funkcjonowało już przed nim, a on je tylko spopularyzował (i dorzucił do niego psa Sabę?)
W październiku 2007 r. w Szczecinie, podczas konwencji wyborczej SLD, Aleksander Kwaśniewski wypowiedział pamiętne słowa: […] Myśmy to już przeżyli. Nie idźcie tą drogą. Jarosławie Kaczyński, Lechu Kaczyński, Ludwiku Dorn... i Sabo!, nie idźcie tą drogą. Nie idźcie tą drogą! Obecnie zdanie: Nie idźcie tą drogą! ma status tzw. skrzydlatych słów, czyli wypowiedzi powszechnie znanej i często przytaczanej z uwagi na swoją barwność, obrazowość czy aluzyjny charakter.
Skrzydlate słowa są nieco zbliżone pod względem charakteru do frazeologizmów. Ich pole semantyczne – oprócz warstwy dosłownego znaczenia – obejmuje warstwę konotacyjną. Zazwyczaj aby właściwie zrozumieć sens skrzydlatego słowa w kontekście danej wypowiedzi, odbiorca powinien znać treści nadpisane na nich kulturowo.
Były prezydent, wypowiadając przed laty te pamiętne słowa, nawiązywał najpewniej do któregoś z istniejących w polszczyźnie od dawna frazeologizmów o podobnym składzie słownym i znaczeniu, w których rzeczownik droga oznacza ‘sposób postępowania, zachowania się, sposób działania, osiągania czegoś’, por. np.
- nie tędy droga: ‘nie tym sposobem, nie tak, tak się nic nie załatwi, nie wskóra’;
- iść, chodzić, podążać swoją, własną drogą, swoimi, własnymi drogami, ścieżkami: ‘nie wzorować się na innych, wykonywać coś własną metodą, być samodzielnym, być niezależnym’;
- obrać złą, fałszywą drogę, być na złej drodze: ‘postępować źle, niesłusznie’;
- zejść, wejść, wkroczyć itp. na śliską, na złą drogę, na drogę zła, zejść, zboczyć z prostej drogi: ‘postępować źle, zmienić postępowanie na gorsze’.