Słowa pochodzenia tureckiego

Słowa pochodzenia tureckiego
31.10.2016
31.10.2016
Jestem ciekaw pochodzenia kilku słów: czara, buhaj, tabun i żupan. Ponoć mają one pochodzenie mongolsko-tureckie.

Pozdrawiam.
W kwestii turcyzmów opieram się na znakomitym Słowniku historyczno-etymologicznym turcyzmów w języku polskim Stanisława Stachowskiego (Księgarnia Akademicka, Kraków, 2014).
Z podanych przez Pana wyrazów notuje on jedynie dwa – buhaj i tabun. Oba pojawiły się w polszczyźnie w XVII wieku. Pierwszy wywodzi się z osmańsko-tureckiego *bugay ‘byk’, drugi zaś ma bardziej skomplikowaną historię: występował w niektórych językach kipczackich (były to języki należące do rodziny języków tureckich; posługiwali się i posługują nimi mieszkańcy niektórych obszarów w Azji Zachodniej i Środkowej oraz w Europie Wschodniej, m.in. Tatarzy), z których przedostał się do języków wschodniosłowiańskich (rosyjskiego i ukraińskiego), a z nich do polszczyzny.
Jeśli chodzi o czarę, to ta przyszła do polszczyzny (także w XVII w.) z języka rosyjskiego, do którego (jak podaje W. Boryś w Słowniku etymologicznym języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2005) najprawdopodobniej została zapożyczona z języków tureckich: turkmeńskiego, mongolskiego lub kirgiskiego.
Żupan natomiast przybył do polszczyzny z zupełnie innej części świata – najprawdopodobniej z Francji. Jak wiadomo, oznacza on rodzaj sukni noszonej przez polską szlachtę; jego francuski „protoplasta” – rzeczownik jupon – oznacza zaś halkę.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego