Straż Miejska czy straż miejska?

Straż Miejska czy straż miejska?
23.12.2002
23.12.2002
Dzień dobry,
Mam dwa pytania, jedno dotyczące ortografii: Straż Miejska, Straż Graniczna, ale policja? Z taką pisownią spotykam się w prasie. Czy zawsze powinno się je pisać dużymi literami? Czy może podobnie jak w przypadku sądów, szpitali, innych instytucji: łódzka straż miejska, ale Straż Miejska w Łodzi? A co ze Strażą Graniczną?
Dziękuję
Magda
Istotnie, zapisujemy zwykle: łódzka straż miejska, ale Straż Miejska w Łodzi itp. Warto jednak podkreślić, że zapis straż miejska w Łodzi wcale nie jest błędny, użyjemy go na przykład, gdy nie mamy pewności co do formy oficjalnej nazwy.
Straż Graniczna to nazwa oficjalna, toteż zwykle piszemy ją wielkimi literami, jednak i tu zapis małymi literami jest możliwy, na ogół z przyczyn podobnych jak w poprzednim przykładzie.
Wyraz policja może oznaczać: 1) organizację powołaną do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego, 2) jakąkolwiek część tej organizacji (np. komendę), 3) jej funkcjonariuszy, a także 4) budynek, w którym się ona mieści. W każdym z wymienionych znaczeń stosujemy małą literę. Wielką literą wyraz ten możemy zapisać, mówiąc o instytucji podległej Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, np. w wyrażeniu komendant główny Policji, choć i tu wolno użyć małej litery. Sprawę tę lepiej można objaśnić na przykładzie przedwojennym, kiedy to istniała instytucja o oficjalnej nazwie Policja Państwowa, a w związku z tym wielką literę stosowano tylko w tej nazwie.
Wnioski są zaś następujące: wyrazy i wyrażenia pospolite zapisujemy wielkimi literami, gdy są jednostkowymi nazwami instytucji, które nadano im jako własne. W wypadkach, gdy nazwa własna powstała z połączenia wyrazów pospolitych, możemy stosować zapis małymi literami – głównie wtedy, gdy nie jesteśmy pewni, jaka jest forma nazwy własnej. Zapisy typu policja, straż graniczna, a często też straż miejska, choć nie mają znamion nazw własnych, jednoznacznie identyfikują obiekt, który mamy na myśli, w związku z czym użycie takich nazw nie jest nawet potrzebne. Jeśli zaś jesteśmy pewni, jaka jest forma nazwy własnej, wówczas możemy też pisać wielkimi literami.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego