Szkarłat

Szkarłat
26.11.2018
26.11.2018
Szanowna Poradnio,
Czy można powiedzieć, że szkarłat jest odpowiednikiem (na przykład) angielskiego scarlet, który jest opisywany jako kolor jasnoczerwony z odcieniem pomarańczu, podczas gdy polski szkarłat to barwa ciemnoczerwona, krwista? Ta pierwsza, jeśli wierzyć internetowi, odpowiada barwie u nas znanej kardynalską, a ta druga w anglojęzycznym świecie jest odcieniem kasztanowego. Czy jeśli mam rację, to do przejścia doszło u nas czy też tam?
Pozdrawiam, Arkadiusz C.
Na to pytanie odpowiedziałby zapewne specjalista od barw (na przykład chemik lub plastyk). Kierując się oznaczeniami kolorów w skali Hex, należałoby stwierdzić, że polski szkarłat i angielski scarlet to rzeczywiście dwa różne kolory – pierwszy ma oznaczenie #8B0000, drugi zaś #FF2400.
Jeśli zaś chodzi o pochodzenie nazwy, to jej źródłem jest arabski lub perski wyraz oznaczający owada dostarczającego barwy czerwonej, po polsku zwanego (nomen omen) czerwcem (od niego wzięła się polska nazwa koloru – czerwony). Jak można się domyślać, nazwa odpowiadająca polskiemu słowu szkarłat przybyła najpierw do Europy Zachodniej (do Hiszpanii i Francji), skąd została zapożyczona do innych języków. A zatem polski szkarłat i angielski scarlet mają u swych europejskich źródeł francuski escarlate (we współczesnej francuszczyźnie mający postać écarlate), który początkowo oznaczał żywą czerwień (a oprócz tego m.in. każdą bogato zdobioną tkaninę, niezależnie od jej barwy). Trudno bez szczegółowych badań historii nazw kolorów (nie tylko odcieni czerwonego) w polszczyźnie i angielszczyźnie określić, jak doszło do przypisania im obecnych znaczeń (jest to temat na pracę magisterską, co najmniej). Dość powiedzieć, że losy wyrazów oznaczających barwy były bardzo burzliwe – polski granat na przykład początkowo był odcieniem czerwieni, nie zaś (jak dziś) błękitu, a jako brunatne określano fiołki (dziś brunatny to odcień brązowego).
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego