Wyklęte przykładowo
kilka razy spotkałem się z opinią redaktorów, że słowo przykładowo powinno się zastępować wyrażeniem na przykład. Tymczasem ani w słowniku języka polskiego, ani w słowniku ortograficznym, ani też w słowniku synonimów PWN nie opatrzono go żadnym kwalifikatorem, co moim zdaniem oznacza, że oba są równoważne. Czy z przykładowo jest jakiś problem, który pozostaje dla mnie tajemnicą?
5.12.2016
5.12.2016
Szanowni Państwo,kilka razy spotkałem się z opinią redaktorów, że słowo przykładowo powinno się zastępować wyrażeniem na przykład. Tymczasem ani w słowniku języka polskiego, ani w słowniku ortograficznym, ani też w słowniku synonimów PWN nie opatrzono go żadnym kwalifikatorem, co moim zdaniem oznacza, że oba są równoważne. Czy z przykładowo jest jakiś problem, który pozostaje dla mnie tajemnicą?
Z przykładowo nie ma żadnego problemu – jest to rzadszy (ale poprawny, jednak głównie w polszczyźnie mówionej) zamiennik wyrażenia na przykład. Możemy powiedzieć więc zarówno: Zrób coś, na przykład poczytaj książkę, jak i (co będzie zdecydowanie mniej staranne, potoczne po prostu): Zrób coś, przykładowo poczytaj książkę. Tak więc różnica między na przykład a przykładowo ma przede wszystkim charakter stylistyczny. Z tego, że przykładowo jest używane w tekstach mówionych (potocznych), wynikają dalsze konsekwencje – nie posłużymy się tym wyrazem przy wyliczaniu elementów jakiegoś zjawiska, które opisujemy w celach naukowych. Napiszemy raczej: Działalność człowieka wpływa na zwiększenie obecności niektórych gazów, na przykład dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu, w atmosferze (a nie: Działalność człowieka wpływa na zwiększenie obecności niektórych gazów, przykładowo dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu…).
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski