Wyrazy złożone z członem -wieczny i -wiekowy
25.04.2019
25.04.2019
Chciałbym się dowiedzieć, jak powinien brzmieć przymiotnik od X wieku: dziesięciowieczny czy dziesiątowieczny? Żadnego z tych słów nie ma w moim PWN-owskim słowniku języka polskiego ani ortograficznym, na drugie natomiast natrafiłem w powieści S. Kinga (dziesiątowieczni Cyganie). I analogicznie: ośmiowieczny czy ósmowieczny? A pozostałe wczesne wieki?Wszystko zależy od tego, co mają oznaczać wyrazy złożone, o których mowa w pytaniu. Przymiotniki złożone o znaczeniu: ‘dotyczący XYZ wieku, żyjący, dziejący się w XYZ wieku, taki jak w XYZ wieku’ (gdzie XYZ oznacza wieki od I do X) tworzy się, łącząc interfiksem -o- temat liczebnika porządkowego (!) z członem przymiotnikowym -wieczny, por.
I w. – pierszowieczny
II w. – drugowieczny
III w. – trzeciowieczny
IV w. – czwartowieczny
V w. – piątowieczny
VI w. – szóstowieczny
VII w. – siódmowieczny
VIII w. – ósmowieczny
IX w. – dziewiątowieczny
X w. – dziesiątowieczny
Derywaty o znaczeniu: ‘liczący, trwający jeden wiek (stulecie), dwa–trzy wieki lub pięć–dziesięć wieków’ tworzy się od liczebników głównych i członu -wiekowy, por. np.
Obejmują one lasy niegospodarowane, leśnictwo o stałym pokryciu, systemy krótkiego płodozmiany i lasy odroślowe, a także drzewostany jednowiekowe.
Ukazuje ona trzywiekowy proces formowania się nazwiska – potwierdzeń tekstowych, świadczących o dążeniu do stabilności w sensie dziedziczności i rodzinności, ale również i takich potwierdzeń, które świadczyły o wariantywności form, wynikających z braku kodyfikacji.
Przemysły wydobywczy, energetyczny, hutniczy oraz chemiczny mają tutaj prawie czterowiekową tradycję.
Dziesięciowiekowa tradycja pierwszego grobu Świętego Wojciecha przeniknęła do kultury miasta.
I w. – pierszowieczny
II w. – drugowieczny
III w. – trzeciowieczny
IV w. – czwartowieczny
V w. – piątowieczny
VI w. – szóstowieczny
VII w. – siódmowieczny
VIII w. – ósmowieczny
IX w. – dziewiątowieczny
X w. – dziesiątowieczny
Derywaty o znaczeniu: ‘liczący, trwający jeden wiek (stulecie), dwa–trzy wieki lub pięć–dziesięć wieków’ tworzy się od liczebników głównych i członu -wiekowy, por. np.
Obejmują one lasy niegospodarowane, leśnictwo o stałym pokryciu, systemy krótkiego płodozmiany i lasy odroślowe, a także drzewostany jednowiekowe.
Ukazuje ona trzywiekowy proces formowania się nazwiska – potwierdzeń tekstowych, świadczących o dążeniu do stabilności w sensie dziedziczności i rodzinności, ale również i takich potwierdzeń, które świadczyły o wariantywności form, wynikających z braku kodyfikacji.
Przemysły wydobywczy, energetyczny, hutniczy oraz chemiczny mają tutaj prawie czterowiekową tradycję.
Dziesięciowiekowa tradycja pierwszego grobu Świętego Wojciecha przeniknęła do kultury miasta.
Adam Wolański
