Wywiad osobowy, rozpoznanie osobowe
16.12.2015
16.12.2015
Chciałbym zwrócić się z prośbą o rozstrzygnięcie, czy tłumaczenie z języka angielskiego HUMINT – human intelligence należy utożsamiać w języku polskim jako wywiad osobowy czy rozpoznanie osobowe. Zastanawiam się, czy w przypadku tłumaczenia jako rozpoznanie nie dochodzi do błędu ekwiwokacji. Proszę o pomoc w powyższej sprawie. W wypadku angielskiego terminu human intelligence (w skrócie: HUMINT) mamy w polszczyźnie dwa jego ekwiwalenty, których użycie jest uzależnione od tego, do jakiej formy działań rozpoznawczych/wywiadowczych ów termin odnosimy. HUMINT różni się bowiem w praktyce służb wojskowych i cywilnych. Być może jednak właściwsza jest perspektywa odwrotna, zakładająca, iż dwie nieco odmienne i różnie się nazywające praktyki służb specjalnych mają jeden ekwiwalent angielski.
Rozpoznanie osobowe jest jedną z form rozpoznania wojskowego, obok: rozpoznania akustycznego, rozpoznania obrazowego, rozpoznania pomiarowo-badawczego, rozpoznania z dostępnych źródeł, rozpoznania radiotechnicznego i rozpoznania radioelektronicznego, które dodatkowo dzieli się na rozpoznanie radiowe i rozpoznanie radiolokacyjne. Powyższa nomenklatura jest konsekwentnie stosowana w wojsku – zarówno w dokumentach normatywnych, jak i w publikacjach resortowych. Ponadto Słownik terminów i definicji NATO – AAP-6(2011) (Wojskowe Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji) jednoznacznie wskazuje, że właściwym tłumaczeniem na język angielski pojęcia rozpoznanie osobowe jest Human Intelligence (HUMINT). Porównaj też: rozpoznanie akustyczne (ang. Acoustic Intelligence – ACINT), rozpoznanie obrazowe (ang. Imagery Intelligence – IMINT), rozpoznanie pomiarowo-badawcze (ang. Measurement and Signature Intelligence – MASINT), rozpoznanie z dostępnych źródeł (ang. Open Source Intelligence – OSINT), rozpoznanie radiotechniczne (ang. Radar Intelligence – RADINT), rozpoznanie radioelektroniczne (ang. Signal Intelligence – SIGINT), rozpoznanie radiowe (ang. Communication Intelligence – COMINT), rozpoznanie radiolokacyjne (ang. Electronic Intelligence – ELINT).
Według dokumentu Rozpoznanie wojskowe (Doktryna połączona) (Warszawa 2001) przykładowymi źródłami (elementami) rozpoznania osobowego są: stany osobowe patroli rozpoznawczych i posterunków obserwacyjnych; meldunki od wojsk znajdujących się w styczności; specjaliści analizujący elementy wyposażenia przeciwnika i przesłuchujący jeńców; badający zdobyte dokumenty; oficerowie prowadzący odprawy z załogami samolotów i okrętów podwodnych; prowadzący działania łącznikowe, eskortowe, tłumaczenia i obserwacje itp.
Z powyższego jasno wynika, że mamy do czynienia z typowo wojskową działalnością na polu walki mającą na celu zdobycie informacji o nieprzyjacielu, czyli rozpoznaniem właśnie. A zatem w odniesieniu do omówionych powyżej form działalności prowadzonej przez wojskowych najlepiej zachować także wojskową terminologię, a więc wyrażenie rozpoznanie osobowe.
Czym innym jest natomiast – prowadzony przez służby cywilne – wywiad osobowy, inaczej: wywiad agenturalny (po angielsku także Human Intelligence – HUMINT). Dla niego źródłem wiedzy jest sieć agentów (osobowych źródeł informacji – OZI) samodzielnie pozyskujących informacje, do których mają dostęp np. dzięki wykonywanej pracy lub pełnionemu stanowisku, i przekazujących je zlecającym im zadania funkcjonariuszom wywiadu.
Rozpoznanie osobowe jest jedną z form rozpoznania wojskowego, obok: rozpoznania akustycznego, rozpoznania obrazowego, rozpoznania pomiarowo-badawczego, rozpoznania z dostępnych źródeł, rozpoznania radiotechnicznego i rozpoznania radioelektronicznego, które dodatkowo dzieli się na rozpoznanie radiowe i rozpoznanie radiolokacyjne. Powyższa nomenklatura jest konsekwentnie stosowana w wojsku – zarówno w dokumentach normatywnych, jak i w publikacjach resortowych. Ponadto Słownik terminów i definicji NATO – AAP-6(2011) (Wojskowe Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji) jednoznacznie wskazuje, że właściwym tłumaczeniem na język angielski pojęcia rozpoznanie osobowe jest Human Intelligence (HUMINT). Porównaj też: rozpoznanie akustyczne (ang. Acoustic Intelligence – ACINT), rozpoznanie obrazowe (ang. Imagery Intelligence – IMINT), rozpoznanie pomiarowo-badawcze (ang. Measurement and Signature Intelligence – MASINT), rozpoznanie z dostępnych źródeł (ang. Open Source Intelligence – OSINT), rozpoznanie radiotechniczne (ang. Radar Intelligence – RADINT), rozpoznanie radioelektroniczne (ang. Signal Intelligence – SIGINT), rozpoznanie radiowe (ang. Communication Intelligence – COMINT), rozpoznanie radiolokacyjne (ang. Electronic Intelligence – ELINT).
Według dokumentu Rozpoznanie wojskowe (Doktryna połączona) (Warszawa 2001) przykładowymi źródłami (elementami) rozpoznania osobowego są: stany osobowe patroli rozpoznawczych i posterunków obserwacyjnych; meldunki od wojsk znajdujących się w styczności; specjaliści analizujący elementy wyposażenia przeciwnika i przesłuchujący jeńców; badający zdobyte dokumenty; oficerowie prowadzący odprawy z załogami samolotów i okrętów podwodnych; prowadzący działania łącznikowe, eskortowe, tłumaczenia i obserwacje itp.
Z powyższego jasno wynika, że mamy do czynienia z typowo wojskową działalnością na polu walki mającą na celu zdobycie informacji o nieprzyjacielu, czyli rozpoznaniem właśnie. A zatem w odniesieniu do omówionych powyżej form działalności prowadzonej przez wojskowych najlepiej zachować także wojskową terminologię, a więc wyrażenie rozpoznanie osobowe.
Czym innym jest natomiast – prowadzony przez służby cywilne – wywiad osobowy, inaczej: wywiad agenturalny (po angielsku także Human Intelligence – HUMINT). Dla niego źródłem wiedzy jest sieć agentów (osobowych źródeł informacji – OZI) samodzielnie pozyskujących informacje, do których mają dostęp np. dzięki wykonywanej pracy lub pełnionemu stanowisku, i przekazujących je zlecającym im zadania funkcjonariuszom wywiadu.
Adam Wolański
