Wżenić się

Wżenić się
14.04.2020
14.04.2020
Przychodzę z zapytaniem, czy wżenić się może być stosowane w stosunku do kobiet. W definicji jest, że to wejście do rodziny, ale ogólnopłciowe czy zarezerwowane dla kobiet?
Skoro żenić się odnosi się tylko do mężczyzny (mężczyzna żeni się z kobietą), to i wżenić się w jakąś rodzinę (w rodzinę swojej żony) może też tylko mężczyzna. Taką też znaczenie czasownika definiuje Wielki słownik języka polskiego PAN pod red. P. Żmigrodzkiego (wżenić się – ‘ożeniwszy się z kobietą, stać się członkiem jej lub posiadaczem czegoś’).
Jak się jednak okazuje, autorzy różnych tekstów, także literackich, odnoszą ten czasownik także do kobiet:
Córka Augusta i Sereny Ledererów wżeniła się w chrześcijańską dynastię producentów piwa… [Anne Marie O’Connor, Złota dama, przekład Tomasz Pichór, W.A.B., 2016; na podst. Google Books],
Jedna z nich urodziła mu syna, którego córka wżeniła się w ród Pelega… [bł. Anna Katarzyna Emmerich, Życie Maryi, przekład Monika Rodkiewicz, Wydawnictwo M, 2008; na podst. Google Books],
Zawistnicy gadali: dobrze, że wżeniła się w szlachtę; uczciwa praca to nie dla niej. [Hilary Mantel, Kogo śmierć nie sięgnie. Tom 1, przekład Urszula Gardner, Wydawnictwo Sonia Draga, 2014; na podst. Google Books].


Wydaje się, że takie użycia wynikają stąd, że brakuje czasownika nazywającego wejście do rodziny męża. O ile bowiem żenić się ma odpowiednik w postaci zwrotu wyjść za mąż, to już wżenić nie ma ekwiwalentu derywowanego od wyjść za mąż. Stąd potrzeba używania wżenić się także w odniesieniu do kobiet.
Może tu się zrodzić pytanie: czy wobec tego można pójść krok dalej i akceptować zdania typu Maria ożeniła się z Janem, czyli czy akceptowalne jest użycie czasownika żenić się łączonego z nazwą żeńską? To, moim zdaniem, byłoby już nadużycie semantyczne, a to dlatego że – jak już wspomniałam – istnieje zwrot wyjść za mąż, a zatem nie ma potrzeby odnoszenia żenić się do kobiet. Z wżenić się jednak sytuacja jest inna.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego