X lub Y

X lub Y
5.01.2008
5.01.2008
Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?
Słowo lub odpowiada różnym spójnikom logicznym. Czasem wyraża dysjunkcję (co w języku naturalnym można wskazać jednoznacznie słowami albo…, albo…), a czasem zwykłą alternatywę, prawdziwą, gdy prawdziwy jest choćby jeden z jej członów. Kontekst i nasza wiedza o świecie zazwyczaj wystarczają, aby zinterpretować znaczenie słowa lub. W zdaniu cytowanym z konstytucji chodzi zapewne o zwykłą alternatywę. Jeśli tak, to lepiej było w nim użyć słowa i zamiast lub. Niestety, poprawienie choćby jednego słowa w konstytucji wymaga jej zmiany w normalnym, przewidzianym przez prawo trybie. W obecnej kadencji sejmu na taką zmianę się nie zanosi.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego