X lub Y
mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?
5.01.2008
5.01.2008
Szanowni Państwo, mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?
Słowo lub odpowiada różnym spójnikom logicznym. Czasem wyraża dysjunkcję (co w języku naturalnym można wskazać jednoznacznie słowami albo…, albo…), a czasem zwykłą alternatywę, prawdziwą, gdy prawdziwy jest choćby jeden z jej członów. Kontekst i nasza wiedza o świecie zazwyczaj wystarczają, aby zinterpretować znaczenie słowa lub. W zdaniu cytowanym z konstytucji chodzi zapewne o zwykłą alternatywę. Jeśli tak, to lepiej było w nim użyć słowa i zamiast lub. Niestety, poprawienie choćby jednego słowa w konstytucji wymaga jej zmiany w normalnym, przewidzianym przez prawo trybie. W obecnej kadencji sejmu na taką zmianę się nie zanosi.
Mirosław Bańko, PWN