Z imieniem uprzejmiej?

Z imieniem uprzejmiej?
29.12.2010
29.12.2010
Szanowna Redakcjo,
wchodząc do biura czy gabinetu wykładowcy, zastanawiam się, jak powinno brzmieć pytanie o szukaną przeze mnie osobę, aby wyrazić to uprzejmie? Zwykłem pytać tytułem, imieniem i nazwiskiem, np. „Dzień dobry, czy zastałem panią Annę Nowak / dra Jana Kowalskiego?”. Jednak zwrócono mi uwagę, że powinniśmy używać tytułu i samego nazwiska, a dodanie imienia wcale nie świadczy o uprzejmości. Czy dodanie imienia do pytania wpływa na uprzejmość?
Student PW
Zacznę od odpowiedzi na ostatnie, podsumowujące i zarazem retoryczne pytanie. Dodanie imienia do nazwiska osoby, o którą pytamy, nie wpływa oczywiście na to, czy pytanie zostanie odebrane jako uprzejme bądź nieuprzejme. Może co najwyżej osłabiać skuteczność komunikacyjną „ciągu adresatywnego”, jeśli pytanie ma na przykład formę „Czy zastałem pana profesora Kazimierza Nowakowskiego?”. Wówczas zręczniej i krócej, czyli skuteczniej komunikacyjnie, jest zapytać: „Czy zastałem pana profesora Nowakowskiego?”. Imię w takich sytuacjach jest zbędne i rzadko stosowane, gdyż do zidentyfikowania osoby wystarczy pozostała część pytania. (Proszę zwrócić uwagę na „dyskretny urok” słowa pana, poprzedzającego słowo profesora, które świadczy o dobrych manierach mówiącego).
Inaczej natomiast – jako mniej uprzejme lub wręcz nieuprzejme – będzie odebrane pytanie typu „Czy zastałem pana Kazimierza Nowakowskiego?”, jeżeli osoba, o której mowa, ma tytuł profesora, stopień doktora lub stanowisko docenta. Wówczas użycie imienia niejako zamiast profesora, doktora, docenta może być potraktowane w taki sposób, jakby imię było mniej uprzejme niż wymienione wyrazy. Trzeba bowiem pamiętać, że na uczelniach, zwłaszcza tych starych, z tradycjami (do których należy Politechnika Warszawska), tytułowanie osób – zarówno tych, do których się mówi, jak i tych, o których się mówi – jest nadal, wobec zachodzących zmian obyczajowych, obowiązkiem grzecznościowym.
Małgorzata Marcjanik, prof., UW
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego