Zalaegerszeg
11.12.2009
11.12.2009
W tekście, który redaguję, pojawiła się nieodmieniona węgierska nazwa Zalaegerszeg (miasto) w związku z wyrazem burmistrz – burmistrz Zalaegerszeg. Zapisałem jednak formę odmienioną, czyli (burmistrz) Zalaegerszegu, gdyż uznałem ją za zgodną z normą (odmiana jak: M. Brzeg, D. Brzegu…). Autor tekstu upomniał mnie natomiast, by przywrócić poprzednią formę nazwy, czyli formę nieodmienioną (Zalaegerszeg). Której formy powinienem użyć?Wyrazy obce, również nazwy własne, powinny być w polskich tekstach odmieniane. Nieodmienność jest odstępstwem od zasad polszczyzny, musi więc mieć uzasadnienie.
Nieodmienne są u nas te nazwy, dla których nie jesteśmy w stanie ustalić wzorca odmiany. Jedyna nieprzezwyciężalna przeszkoda w tym zakresie, to zakończenie nazwy, np. Haiti, Tuamotu. Dotyczy to jednak zwykle nazw egzotycznych, bardzo rzadko używanych.
Zasadniczo, szukając wzorca odmiany nazwy geograficznej, staramy się najpierw ustalić jej rodzaj. Podstawą jest albo zakończenie nazwy, albo wyraz o znaczeniu ogólniejszym, np. miasto w stosunku do Zalaegerszeg. W związku z tym nazwa ta – jak się okazuje – może mieć dwa rodzaje: męski (bo kończy się na spółgłoskę) lub nijaki (bo miasto jest rodzaju nijakiego).
Nazwa Zalaegerszeg jako rzeczownik rodzaju męskiego powinna być odmieniana, np. do Zalaegerszegu, przed Zalaegerszegiem. Jeśli jednak przypiszemy jej rodzaj nijaki, pozostanie nieodmienna.
Jest jeszcze inny aspekt sprawy, a odnosi się on do odmiany nazw węgierskich. Są one mocno osadzone w naszym języku, dotychczas bywało, że je odmienialiśmy, nie bacząc na różnice językowe, jeździmy np. do Egeru, Pesztu, Segedynu.
Wniosek: wzorcową formą powinno być burmistrz Zalaegerszegu.
Nieodmienne są u nas te nazwy, dla których nie jesteśmy w stanie ustalić wzorca odmiany. Jedyna nieprzezwyciężalna przeszkoda w tym zakresie, to zakończenie nazwy, np. Haiti, Tuamotu. Dotyczy to jednak zwykle nazw egzotycznych, bardzo rzadko używanych.
Zasadniczo, szukając wzorca odmiany nazwy geograficznej, staramy się najpierw ustalić jej rodzaj. Podstawą jest albo zakończenie nazwy, albo wyraz o znaczeniu ogólniejszym, np. miasto w stosunku do Zalaegerszeg. W związku z tym nazwa ta – jak się okazuje – może mieć dwa rodzaje: męski (bo kończy się na spółgłoskę) lub nijaki (bo miasto jest rodzaju nijakiego).
Nazwa Zalaegerszeg jako rzeczownik rodzaju męskiego powinna być odmieniana, np. do Zalaegerszegu, przed Zalaegerszegiem. Jeśli jednak przypiszemy jej rodzaj nijaki, pozostanie nieodmienna.
Jest jeszcze inny aspekt sprawy, a odnosi się on do odmiany nazw węgierskich. Są one mocno osadzone w naszym języku, dotychczas bywało, że je odmienialiśmy, nie bacząc na różnice językowe, jeździmy np. do Egeru, Pesztu, Segedynu.
Wniosek: wzorcową formą powinno być burmistrz Zalaegerszegu.
Jan Grzenia
