Ze względu na fakt, iż… – kalka językowa?
Z góry dziękuję za rozwianie wątpliwości.
21.02.2017
21.02.2017
W trakcie dyskusji z moją Szefową spotkałam się ze stwierdzeniem, że sformułowanie ze względu na fakt, iż… jest niepoprawne, gdyż jest kalką z języka angielskiego (due to the fact that…). Czy tak jest w istocie? W mojej opinii wspomniana forma jest poprawna, a semantyczna zbieżność jest raczej przypadkowa. Z góry dziękuję za rozwianie wątpliwości.
Konstrukcje ze słowem fakt są nadużywane, szczególnie w stylu urzędowym, i tylko dlatego zaleca się ich ograniczanie. Inaczej mówiąc – nawet jeśli wyrażenie ze względu na fakt, iż… jest kalką z języka angielskiego (co jednak trudno ustalić, ponieważ – jak Pan słusznie zauważył – semantyczne i formalne podobieństwo może być tu przypadkowe), to nie z tego powodu warto go unikać, a wyłącznie dlatego że fakt powtarza się w tekstach zbyt często i na ogół jest pusty znaczeniowo.
Proszę się przyjrzeć poniższym parom zdań – wyraźnie widać, że bez szkody dla treści można w nich zrezygnować z rzeczownika fakt.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że… – Należy zwrócić uwagę na to, że…
Z powodu faktu występowania… – Z powodu występowania…
Został zatrzymany na fakcie dokonywania kradzieży – Został zatrzymany na kradzieży
Fakt utraty pracy wpłynął na niego niekorzystnie – Utrata pracy wpłynęła na niego niekorzystnie.
Są, oczywiście, też takie użycia, w których fakt wnosi nowy element znaczeniowy – wówczas jego zastosowanie jest całkiem naturalne i konieczne, por.: Prelegent zwrócił uwagę na ważny fakt.
Proszę się przyjrzeć poniższym parom zdań – wyraźnie widać, że bez szkody dla treści można w nich zrezygnować z rzeczownika fakt.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że… – Należy zwrócić uwagę na to, że…
Z powodu faktu występowania… – Z powodu występowania…
Został zatrzymany na fakcie dokonywania kradzieży – Został zatrzymany na kradzieży
Fakt utraty pracy wpłynął na niego niekorzystnie – Utrata pracy wpłynęła na niego niekorzystnie.
Są, oczywiście, też takie użycia, w których fakt wnosi nowy element znaczeniowy – wówczas jego zastosowanie jest całkiem naturalne i konieczne, por.: Prelegent zwrócił uwagę na ważny fakt.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski