Wszechświat i Wielki Wybuch

Wszechświat i Wielki Wybuch
15.09.2012
15.09.2012
Dlaczego Wszechświat i Wielki Wybuch piszemy wielką literą?
Możemy pisać Wszechświat lub wszechświat. Wielka litera upodabnia tę nazwę do nazw geograficznych, nazw planet i nazw niektórych innych obiektów w kosmosie (albo Kosmosie), np. Drogi Mlecznej. Wszystkie te nazwy mają jednostkową referencję, więc można je uważać za nazwy własne.
Trochę inaczej jest z Wielkim Wybuchem: nazwę tę skopiowaliśmy z angielskiego Big Bang razem z pisownią. Udało się przy tym zachować aliterację (wyeksponowaną przez wielkie litery), nie udało się natomiast oddać walorów brzmieniowych oryginału: w miejscu głosek wybuchowych (!) na początku obu składników nazwy pojawiły się szczelinowe, wygłosowe elementy polskiej nazwy są też mniej ekspresywne. Zwróćmy uwagę ponadto na różnicę stylistyczną: angielskie bang to raczej dźwięk niż eksplozja, zatem nie tyle 'wybuch', ile 'huk'. Dosłowne tłumaczenie dałoby 'Wielki Huk', co oczywiście brzmi mniej poważnie, ale twórcy angielskiej nazwy, Fredowi Hoyle'owi, który lekceważąco odnosił się do teorii Wielkiego Wybuchu, właśnie o taki niepoważny efekt chodziło.
Według współczesnej nauki Wielki Wybuch był początkiem naszego świata (Wszechświata): początkiem przestrzeni, materii i czasu, które przedtem nie istniały. Znaczenie Wielkiego Wybuchu dziś jest więc porównywalne z tym, jaki dla Greków miał Chaos. Jego nazwę – w tym dawnym, mitologicznym znaczeniu – też pisze się wielką literą.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego