chłodnik i krupnik

chłodnik i krupnik
17.06.2012
17.06.2012
W ostatnim czasie, kiedy coraz częściej na obiad jemy chłodnik (krupnik zostawiając na chłodniejsze dni), zauważyłem interesującą osobliwość, niejednokrotnie już w Poradni omawianą, choć nie przypominam sobie przykładów równie zaskakujących. Otóż w D. lp mówimy: chłodnika, lecz przecież także: krupniku. Oba słowa są nazwami zup, oba też tworzy się według podobnego modelu słowotwórczego, oba wreszcie mają polskie pochodzenie. Czy jedynym wyjaśnieniem tej rozbieżności fleksyjnej pozostaje zwyczaj?
Przykład jest rzeczywiście ciekawy. Przyczyną różnicy może być przeniesienie końcówki -a z innego znaczenia, w którym była ona (bardziej) uzasadniona, na 'zupę' albo czysto formalna analogia do wyrazu chodnik. Zresztą różnica w dopełniaczu między chłodnikiem a krupnikiem nie jest tak wyraźna, jak by wynikało ze słowników, por. „Składniki niezbędne do przygotowania pożywnego chłodniku”, „Chłodniku nie można gotować na mięsie!!”, a z drugiej strony „Spróbuj majowego krupnika i młodej kapusty”, „Podstawa krupnika – kasza” (cytaty z internetu).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego