diod, nie diód

diod, nie diód
5.01.2005
5.01.2005
Rokdobry :)
Mam jedną diodę, trzy diody, pięć diód, czy diod?
W przeszłości reguła była prosta: rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w mianowniku lp. na -oda, np. gospoda, jagoda, nagroda, miały w dopełniaczu lm. zakończenie -ód, tzn. gospód, jagód, nagród. Wiązało się z procesem historycznym, który polegał na tym, że pierwotnie te formy wyrazowe kończyły się półsamogłoskami, tzw. jerami twardymi. Jery te w XII w. zaginęły, ale pozostawiły ślad w postaci wydłużenia samogłoski o, która w kolejnych wiekach uległa przekształceniu w ó (a właściwie w u). W podobny sposób rozwijała się odmiana wyrazów zapożyczonych, które język polski sobie przyswajał, por. np. oda – ód, moda – mód, komoda – komód. Ale tu pojawiły się wyjątki, chyba najstarszy: metoda – metod oraz nowsze: anoda – anod, katoda – katod, elektroda – elektrod. Do tej serii nawiązuje dioda – diod.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego