do cna

do cna
21.10.2010
21.10.2010
Jaka jest etymologia wyrażenia przyimkowego do cna?
Wyrażenie przyimkowe do cna bywa używane w znaczeniu ‘do gruntu, do szczętu, z kretesem, całkiem, zupełnie, do czysta’. Zapisane w XIX w., ma pochodzenie gwarowe, por. oboczne do trzna, do czna, a nawet do źgna. Sam wyraz cna nie funkcjonuje w języku. Jego etymologia jest niepewna. Być może zawiera etymon *-tъsk-, kontynuowany m.in. przez wyraz czczy (por. np. czczy orzech, czcze gadanie, na czczo), a zatem najpierw było do czcza, następnie do czna i do cna.
Według innego objaśnienia do cna to zmodyfikowana forma do kna, przy czym kna to dopełniacz staropolskiego rzeczownika kień, kien ‘pień, kłoda’, z prasłowiańskiego *kъnь, pochodnego od *kъmnь ‘pień’. Por. analogiczne znaczeniowo w pień wyciąć ‘zupełnie, doszczętnie’.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego