dopełniacz partytywny

dopełniacz partytywny
17.12.2002
17.12.2002
Sznowna Redakcjo,
Chciałabym zapytać się o czasownik dodać. Która forma będzie poprawna: dodawać sól czy soli, cukier czy cukru itp.? Dodam, że chodzi o przepisy kucharskie, w których wcześniej umieszcza się konkretne ilości danych składników. Czy w takiej sytuacji formą poprawną będzie biernik? Czy jeżeli waga składnika nie jest podana, należy uzywać dopełniacza? A może raczej trzeba tu zastosować zasadę konsekwencji, czyli przyjąć jedną z możliwości.
Bardzo proszę o odpowiedź.

Z wyrazami szacunku
Agnieszka Pietrzykowska
Pani pytanie ma związek z tzw. dopełniaczem partytywnym, którego używa się zamiast biernika, aby zaznaczyć, że chodzi o pewną ilość czegoś – część, a nie całość. Mówiąc „Dodaj sól”, dajemy do zrozumienia, że chodzi nam o całą dostępną sól lub o całą ilość, o której była mowa. Gdybyśmy mieli na myśli tylko część soli, zwykle nieokreśloną ilość, powiedzielibyśmy raczej „Dodaj soli”, a słuchacz mógłby sobie dopowiedzieć: trochę, nieco.
Jeśli w książce kucharskiej napisano wcześniej, że do ciasta należy zużyć np. szklankę mąki i łyżkę cukru, to naturalne byłoby zdanie z biernikiem: „Dodać mąkę i cukier”. Jeżeli jednak ilość nie została wcześniej określona, to lepsze będzie zdanie z dopełniaczem partytywnym, np. „Dodać cukru do smaku”.
Mirosław Bańko
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego