dopełniacz rzeczowników nieżywotnych

dopełniacz rzeczowników nieżywotnych
21.12.2004
21.12.2004
Czy istnieją zasady tworzenia dopełniacza wyrazów typu: sześcian, karabin, rower, bursztyn, diament? W niektórych słownikach języka polskiego można znaleźć np. formy rowera, karabina, niemniej już nie sześciana, diamenta, czy też bursztyna. Na czym polega różnica? Poza tym jeśli taki Diament jest nazwą własną statku, to jak należy mówić: „Zszedłem z Diamentu” czy też „Zszedłem z Diamenta”?
Pytanie dotyczy doboru końcówki dopełniacza rzeczowników męskich nieżywotnych, które mogą przybierać końcówki -a oraz -u. Zasady doboru są niestety bardzo zawiłe, toteż wymieniam tylko podstawowe grupy wyrazów przyjmujące -u: 1) wyrazy obcego pochodzenia, np. bursztynu, diamentu, 2) skrótowce, np. Pafawagu, PWN-u, 3) rzeczowniki niepoliczalne, np. amoniaku, piasku, 4) rzeczowniki abstrakcyjne, np. nałogu, rozumu, 5) wyrazy z tzw. formantem zerowym, np. dźwigu, przebłysku.
Stąd wynika, że powinno być: sześcianu, karabinu (formę karabina słowniki charakteryzują jako rzadką), roweru, bursztynu, diamentu.
Jeśli Diament jest nazwą własną statku, powiedziałbym „Zszedłem z Diamenta”, podkreślając, że chodzi o inne znaczenie tego wyrazu. W tej sprawie jednak opinie są podzielone.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego