dopełniacz

dopełniacz
12.02.2007
12.02.2007
Z wyjątkiem ojca, rola ojca (w teatrze, przy wychowywaniu dzieci), postać ojca. Czy to są konstrukcje dzierżawcze? A jeśli nie, to jakie jest tu znaczenie dopełniacza (szczególnie w tym pierwszym połączeniu)?
Konstrukcje dzierżawcze wyrażają relację posiadania lub bycia posiadanym. Dwóch pierwszych przykładów z pewnością nie można do tej grupy zaliczyć, trzeciego raczej też nie. Wątpliwości biorą się głównie stąd, że znaczenia ujawniają się w kontekście, co zresztą wskazano w pytaniu o rolę ojca – gdyby chodziło o rolę ‘ziemię, grunt’, byłaby to konstrukcja dzierżawcza. Znaczenie dzierżawcze można wyrażać w różny sposób, np. w zdaniu „Uprawiam rolę ojca” zostało ono wyrażone za pomocą dopełniacza dzierżawczego.
W wypadku dopełniacza trudno mówić o znaczeniu, ponieważ użycie wyrazu w tym przypadku gramatycznym wskazuje przede wszystkim na jego zależność od wyrazu nadrzędnego – pełni więc przede wszystkim funkcję składniową, nie semantyczną. Wyrażenie z wyjątkiem zwykle występuje w konstrukcji wszyscy z wyjątkiem kogoś. Chodzi więc o zawężanie zakresu znaczeniowego, ale znaczenie to nie jest wprowadzane przez dopełniacz.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego