fotowoltaika

fotowoltaika

16.01.2021
16.01.2021

Angielskie słowo photovoltaic zostało przetłumaczone na polski jako fotowoltaika, fotowoltaiczny. Dość często spotyka się w pisowni i wymowie formę fotowoltanika, fotowoltaniczny, co uznawane jest jednak za błąd. Czy zatem spolszczenie, które nie jest do końca naturalne oraz płynne w wymowie, rodząc tym samym trudności, można sensownie obronić? Czy nie mamy tu do czynienia z arbitralnym wyborem i nieudaną kalką językową?

Przywołany w pytaniu termin jest rzeczywiście zapożyczeniem leksykalnym z angielszczyzny. Na angielską formę photovoltaics składa się człon photo- (z gr. ϕῶς ‘światło’), człon volta (nazwisko włoskiego fizyka Alessandra Volty) oraz przyrostek -ics. W obu członach doszło do regularnych spolszczeń na poziomie grafematycznym (ph ⇒ f, v ⇒ w), a obcy sufiks został oddany – również regularnie – przez morfem słowotwórczy -ika (por. np. ang. politics i pol. polityka – oba wyrazy od gr. politikē). Proces spolszczania przebiegł zatem w naturalny sposób i nie było w nim czyjejkolwiek arbitralnej ingerencji.

Prawdą jest również, że w omawianym tu wyrazie mamy trudność wymawianiową związaną ze zbiegiem samogłosek [ai]. W naturalny sposób problem ten jest rozwiązywany przez pojawienie się – pomiędzy wspominanymi samogłoskami – dodatkowej spółgłoski. Powinna być nią jota (tzw. epenteza i ̯). Poprawna wymowa wyrazu fotowoltaika to [fotovoltai ̯ika]. Tymczasem niektórzy użytkownicy języka ułatwiają sobie wymowę tego wyrazu przez wstawianie głoski [n], co nie jest w żaden sposób umotywowane i jest po prostu błędem wymawianiowym, który także przenosi się na warstwę pisowniową.

Należy nadmienić, że mamy w polszczyźnie także przymiotnik woltaiczny (a nie: *woltaniczny), który wchodzi w skład określeń terminologicznych typu: wybuch woltaiczny, stos woltaiczny, łuk woltaiczny.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego