franca
proszę o przybliżenie etymologii potocznego słowa franca. Zastanawia mnie, czy słowo to rzeczywiście pochodzi z czasów, gdy armia napoleońska wędrując na wschód, rozprzestrzeniła kiłę na terenach Polski? Czy to z powodu skojarzenia z narodem francuskim przyjęło się takie określenie tej choroby? Czy też pierwotnie oznaczało ono naprzykrzającą się osobę?
Pozdrawiam,
Agata Radzikowska
15.06.2011
15.06.2011
Witam serdecznie,proszę o przybliżenie etymologii potocznego słowa franca. Zastanawia mnie, czy słowo to rzeczywiście pochodzi z czasów, gdy armia napoleońska wędrując na wschód, rozprzestrzeniła kiłę na terenach Polski? Czy to z powodu skojarzenia z narodem francuskim przyjęło się takie określenie tej choroby? Czy też pierwotnie oznaczało ono naprzykrzającą się osobę?
Pozdrawiam,
Agata Radzikowska
Kiła jest znana w Polsce co najmniej od XVI wieku. Nazywano ją chorobą francuską lub krótko francą (z dawnego niemieckiego franze 'Francuzka'), ponieważ jej pierwsza epidemia w Europie wybuchła we Francji. Przywlekli ją tam żołnierze francuscy z wyprawy włoskiej (stąd zwano ją też chorobą neapolitańską).
Rozpowszechnione było obwinianie o kiłę sąsiadów, dlatego Niemcy, podobnie jak Polacy, zwali ją chorobą francuską, Francuzi niemiecką lub włoską, Holendrzy hiszpańską, Rosjanie polską, a Turcy – chrześcijańską.
Holendrzy mieli rację o tyle, że w służbie królowej Hiszpanii pozostawał Krzysztof Kolumb, którego marynarze, jak się uważa, przywieźli syfilis do Europy. Niektórzy autorzy twierdzą jednak, że choroba ta występowała endemicznie w Europie już wcześniej.
Nazywanie francą naprzykrzającej się osoby jest wtórne.
Rozpowszechnione było obwinianie o kiłę sąsiadów, dlatego Niemcy, podobnie jak Polacy, zwali ją chorobą francuską, Francuzi niemiecką lub włoską, Holendrzy hiszpańską, Rosjanie polską, a Turcy – chrześcijańską.
Holendrzy mieli rację o tyle, że w służbie królowej Hiszpanii pozostawał Krzysztof Kolumb, którego marynarze, jak się uważa, przywieźli syfilis do Europy. Niektórzy autorzy twierdzą jednak, że choroba ta występowała endemicznie w Europie już wcześniej.
Nazywanie francą naprzykrzającej się osoby jest wtórne.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
