futsalowiec czy futsalista?

futsalowiec czy futsalista?
15.05.2011
15.05.2011
Środowisko sportowe, w którym pracuję, używa dwojakiego określenia dla piłkarza, który gra w hali (tu powstaje drugie pytanie: czy gra się w hali, czy – jak powszechnie się mówi – na hali?). Profesjonalna piłka nożna halowa określana jest mianem futsalu. Jak nazwać zatem kogoś, kto gra w piłkę w hali? Pojawią się dwa określenia: futsalowiec i futsalista. A może obie formy są właściwe?
Dziękuję za pomoc.
Nazwy zawodników uprawiających różne dyscypliny sportu lub pełniących swoiste funkcje, zwłaszcza w grach zespołowych, tworzy się na wiele sposobów. Ogromna większość tych nazw to derywaty od podstaw rodzimych lub obcych, tworzone za pomocą przyrostków, głównie: -acz (biegacz, miotacz), -arz (kajakarz, siatkarz), -nik (oszczepnik, szybownik); ale najczęściej: -ista // -ysta (florecista, snookerzysta), -owiec (bojerowiec, szosowiec).
Warto jednocześnie zauważyć, że zawodnicy uprawiający niektóre dyscypliny, zwłaszcza o obco brzmiących nazwach, do dziś nie mają w polszczyźnie syntetycznych, wygodnych określeń. Np. zawodnicy grający w polo czy squasha. Co więcej, problem ten dotyczy także zawodników, na których dyscypliny język polski ma więcej niż jedną nazwę. Np. w polszczyźnie, zwłaszcza medialnej, tradycyjną koszykówkę zwie się z angielska basketem, mimo to zawodników uprawiających tę grę ciągle nazywami koszykarzami. Do żywego języka z trudem przebija się też określenie speedwayowiec na oznaczenie żużlowca, czyli zawodnika uprawiającego sport żużlowy (potocznie: żużel), zwany modnie z angielska speedwayem.
W wypadku zawodnika uprawiającego futsal (nazwa pochodzi od portugalskiego futebol de salão i hiszpańskiego fútbol sala lub fútbol de salón), czyli halową piłkę nożną, mamy zatem do wyboru formacje słowotwórcze futsalista lub futsalowiec oraz ogólniejsze określenie piłkarz, które – podobnie jak np. narciarz w stosunku do uprawiających różne konkurencje w obrębie narciarstwa klasycznego, zjazdowego, ekstremalnego – może odnosić się do zawodników uprawiających piłkę nożną nie tylko na wolnym powietrzu, ale i w hali.
Z dwu form derywowanych od podstawy futsal większe szanse ma chyba futsalista. Po pierwsze dlatego, że mamy już w języku polskim derywat futbolista będący odpowiednikiem piłkarza grającego w piłkę nożną (z ang. football > fotbol). Poza tym w obrębie terminologii sportowej znajdziemy jeszcze kilka innych derywatów o zbliżonym kształcie budowanych od obcych podstaw z zakończeniem podobnym do futsal, np. bejsbolista, medalista.
Ostateczną decyzję w sprawie wyboru najlepszej formy podejmą użytkownicy języka, co nie musi oznaczać łatwego i szybkiego procesu. Mimo że w języku polskim od kilkudziesięciu lat (co najmniej od lat 30. XX w.) mamy nazwę slalom, to zawodnika uprawiającego tę konkurencję nadal nazywamy slalomistą lub slalomowcem (zob. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN).
Bogusław Nowowiejski, prof., Uniwersytet w Białymstoku
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego