Etymologia wyrazu gadzina jest stosunkowo prosta. Jest to wyraz ogólnosłowiański (por. np. czes. hadzina, ros. gádina, serb. gàdina, ukr. hádyna, bułg. gadina), kontynuant prasłowiańskiego *gadina. Ma przejrzystą budowę słowotwórczą: *gadъ- + -ina; tu formant -ina pełnił funkcję tworzenia rzeczowników zbiorowych; morfem główny *gadъ znaczył 'to, co budzi wstręt, obrzydzenie'. Prasłowiański wyraz *gadina znaczył więc 'coś wstrętnego, budzącego obrzydzenie; wąż, żmija; małe, pełzające lub szybko poruszające się stworzenia, gady, płazy, robactwo, pasożyty'.
W języku polskim jest poświadczony od XVI w. w postaci gadzina i znaczeniu 'zwierzę pełzające, jadowite, płaz, gad; wszelkie stworzenie budzące wstręt', przenośnie także 'człowiek podły, nikczemny'. Od średniowiecza w Małopolsce gadzina znaczy 'ogół zwierząt domowych; drób' por. J. K. Haur (1632-1707): „Gadzina folwarkowa, mianowicie kury, gęsie, indyki, kaczki, gołębie.”; „Kaczki chowają przy takim miejscu, gdzie niemało żabnej gadziny, któremi się jak kluskami pasą”.
Oto inne poświadczenia wyrazu: „gadzina ziemna 'bestiae terrae” (Jan Leopolita, XVI w.); „Izydor, gdy począł w Moskwie kazać, pojmali go; ale uciekł i więcej nie chciał tej gadzinie kazać” (A. Gwagnin, 1611 r.); „Nie masz gadziny jadowitej nad obmówce, niebezpieczniejszej nad pochlebcę, niewstydliwszej nad pasożyta” (Zabawy przyjemne i pożyteczne, 1769–77); „Leniwe pełzną po głazach gadziny” (C. Norwid); „Wyprażał nad ogniem gadziny z kożucha” (W. Reymont).
Zakres występowania wyrazu gadzina ulega w polszczyźnie stopniowemu zawężeniu.