gęba z gutaperki

gęba z gutaperki
13.06.2012
13.06.2012
Skąd się wzięło wyrażenie gęba z gutaperki i co ono właściwie oznacza?
Gutaperka to plastyczne tworzywo pochodzenia roślinnego, podobne do kauczuku. Jego nazwa pojawiała się w związkach frazeologicznych już w literaturze międzywojnia, np. u Gombrowicza w Ferdydurke: „(…) Syfon wystawił twarz i odwalił pierwszą minę tak gwałtownie, że i moja twarz skręciła się jak gutaperka”. Gęba z gutaperki występuje w Jeziorze Bodeńskim Dygata (1946): „Myślałeś, że wojna daje ci urlop, że Los umieszcza cię pośród francuskich guwernantek i angielskich neptunów, ażebyś sobie jeszcze trochę wypoczął i modelował swoją błazeńską gębę z gutaperki, kłamiąc przed sobą samym, że walczysz o to, żeby była prawdziwa (…)”. Z kontekstu można wnosić, że ktoś, kto ma gębę z gutaperki, jest pozbawiony charakteru, por. zwrot stracić twarz o znaczeniu 'stracić dobrą opinię, przestać być wiarygodnym'. Częściej mówi się o twarzy z gutaperki, por. opinię internauty o jednym ze współczesnych polskich polityków: „Śmieszno-groźny. Dureń. Zarozumiały. Wygląda, że dla władzy gotów na wszystko. Twarz z gutaperki”. Gęba z gutaperki brzmi dosadniej, poza tym zwraca uwagę wyrazistą aliteracją g… g… Można na koniec przypomnieć zwrot robić z gęby cholewę 'nie dotrzymywać obietnic'. Jak gutaperka, tak i cholewa jest podatna na kształtowanie.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego