Jota w jotę

Jota w jotę
19.03.2019
19.03.2019
Szanowni Państwo,
czy wyrażenia jota w jotę identyczne lub jota w jotę takie samo są pleonazmami?

Z poważaniem
Jota w jotę znaczy ‘w najdrobniejszych szczegółach’. Frazeologizm ten jest używany w różnych kontekstach, por. przykłady z Narodowego Korpusu Języka Polskiego (www.nkjp.pl):
Zawsze ta sama komedia – komedia napoleońska, powtarzająca się jota w jotę. [A. Bobkowski, Szkice piórkiem, 1957],
Spojrzała na świeżo postawioną drewnianą ambonę. Była jota w jotę taka, jaką zapamiętała z dawnych czasów. [P. Pytlakowski, Odbudowani, „Polityka”, nr 2463, 2004],
Wierzy bowiem, że gdy jego zaufani ludzie przejmą całą kontrolę nad krajem i jota w jotę zrealizują program PiS, to w Polsce będzie lepiej. [J. Żakowski, Premier w szarej sieci, „Polityka”, nr 2574, 2006],
Pomniki jota w jotę jak te ustawione latem 1936 roku na olimpijskim stadionie w Berlinie [Z. Smektała, Chcica czyli Billie Holiday to kurwa: poemat romantyczny, 2006],
Gnuśniejąc, zrobił Hance sześć córek. Wszystkie jota w jotę, jakby skórę z Hanki zdjąć [P. Rowicki, Przed górami, przed lasami, 2005].

Jak widać – frazeologizm nie jest określony elementem wnoszącym znaczenie ‘taki sam, tak samo, identyczny, identycznie’. Można jednak znaleźć i takie użycia, por.
Kotlet „Kaprys” z Nowego Targu przeznaczony dla mojej drugiej połowy był dokładną, jota w jotę repliką kotletu „Nosal” […] [W. Sabaryta, Klub Srebrnego Widelca, „Tygodnik Podhalański”, 1999, nr 15],
Jota w jotę to samo co tutaj. [I. Matuszkiewicz, Nie zabijać pająków, 2007].

Mają one charakter pleonastyczny, ale niekoniecznie należy uznać to za błąd – jak wiadomo, wiele konstrukcji redundantnych semantycznie jest akceptowalnych.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego