Jota w jotę
czy wyrażenia jota w jotę identyczne lub jota w jotę takie samo są pleonazmami?
Z poważaniem
19.03.2019
19.03.2019
Szanowni Państwo,czy wyrażenia jota w jotę identyczne lub jota w jotę takie samo są pleonazmami?
Z poważaniem
Jota w jotę znaczy ‘w najdrobniejszych szczegółach’. Frazeologizm ten jest używany w różnych kontekstach, por. przykłady z Narodowego Korpusu Języka Polskiego (www.nkjp.pl):
Jak widać – frazeologizm nie jest określony elementem wnoszącym znaczenie ‘taki sam, tak samo, identyczny, identycznie’. Można jednak znaleźć i takie użycia, por.
Mają one charakter pleonastyczny, ale niekoniecznie należy uznać to za błąd – jak wiadomo, wiele konstrukcji redundantnych semantycznie jest akceptowalnych.
Zawsze ta sama komedia – komedia napoleońska, powtarzająca się jota w jotę. [A. Bobkowski, Szkice piórkiem, 1957],
Spojrzała na świeżo postawioną drewnianą ambonę. Była jota w jotę taka, jaką zapamiętała z dawnych czasów. [P. Pytlakowski, Odbudowani, „Polityka”, nr 2463, 2004],
Wierzy bowiem, że gdy jego zaufani ludzie przejmą całą kontrolę nad krajem i jota w jotę zrealizują program PiS, to w Polsce będzie lepiej. [J. Żakowski, Premier w szarej sieci, „Polityka”, nr 2574, 2006],
Pomniki jota w jotę jak te ustawione latem 1936 roku na olimpijskim stadionie w Berlinie [Z. Smektała, Chcica czyli Billie Holiday to kurwa: poemat romantyczny, 2006],
Gnuśniejąc, zrobił Hance sześć córek. Wszystkie jota w jotę, jakby skórę z Hanki zdjąć [P. Rowicki, Przed górami, przed lasami, 2005].
Jak widać – frazeologizm nie jest określony elementem wnoszącym znaczenie ‘taki sam, tak samo, identyczny, identycznie’. Można jednak znaleźć i takie użycia, por.
Kotlet „Kaprys” z Nowego Targu przeznaczony dla mojej drugiej połowy był dokładną, jota w jotę repliką kotletu „Nosal” […] [W. Sabaryta, Klub Srebrnego Widelca, „Tygodnik Podhalański”, 1999, nr 15],
Jota w jotę to samo co tutaj. [I. Matuszkiewicz, Nie zabijać pająków, 2007].
Mają one charakter pleonastyczny, ale niekoniecznie należy uznać to za błąd – jak wiadomo, wiele konstrukcji redundantnych semantycznie jest akceptowalnych.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski