Niedający czy nie dający?
Czy w zdaniu: […] ale ja tam trafiłem już jako człowiek dorosły i ukształtowany, niedający się modelować jak plastelina, czego mistrz […] wyraźnie we mnie nie lubił słowo niedający jest zapisane poprawnie? Mnie się wydaje, że tak, jednak koleżanka sądzi, że powinno być nie dający. Uważam, że pisownia rozdzielna miałaby uzasadnienie dopiero wówczas, gdyby było wyraźne przeciwstawienie (np. ukształtowany, a nie dający się modelować). Która z nas ma rację?
17.09.2019
17.09.2019
Szanowni Państwo!Czy w zdaniu: […] ale ja tam trafiłem już jako człowiek dorosły i ukształtowany, niedający się modelować jak plastelina, czego mistrz […] wyraźnie we mnie nie lubił słowo niedający jest zapisane poprawnie? Mnie się wydaje, że tak, jednak koleżanka sądzi, że powinno być nie dający. Uważam, że pisownia rozdzielna miałaby uzasadnienie dopiero wówczas, gdyby było wyraźne przeciwstawienie (np. ukształtowany, a nie dający się modelować). Która z nas ma rację?
Szanowna Pani,
obie Panie mają rację, a zatem i wilk syty, i owca cała. Pisownia niedający jest poprawna na mocy uchwały ortograficznej Rady Języka Polskiego, wydanej w 1997 roku, a mówiącej o tym, że każdy imiesłów przymiotnikowy (a z takim mamy tu do czynienia) można pisać łącznie z cząstką nie, niezależnie od tego, czy wyraża cechę (czyli czy został użyty w funkcji przymiotnika), czy czynność (czyli czy został użyty w funkcji czasownika). Nie musimy się więc zastanawiać nad tym, czy w zdaniu Uczeń nie klasyfikowany / nieklasyfikowany do następnej klasy musi przygotować dokumenty forma klasyfikowany została użyta w znaczeniu przymiotnikowym (jaki uczeń?), czy też czasownikowym (co się z nim stało?) – możemy pisać ją łącznie ze słowem nie.
Jednak dla tych, którzy mają potrzebę zgłębiania semantyki zdań i wyrażania każdej treści w sposób bardzo precyzyjny, wspomniana uchwała zostawia furtkę w postaci zapisu o możliwości świadomej pisowni rozdzielnej. A zatem – gdyby napisała Pani nie dający się modelować, też nie popełniłaby Pani błędu, bo w zdaniu tym mamy wyraźne użycie czasownikowe.
Z pozdrowieniami
obie Panie mają rację, a zatem i wilk syty, i owca cała. Pisownia niedający jest poprawna na mocy uchwały ortograficznej Rady Języka Polskiego, wydanej w 1997 roku, a mówiącej o tym, że każdy imiesłów przymiotnikowy (a z takim mamy tu do czynienia) można pisać łącznie z cząstką nie, niezależnie od tego, czy wyraża cechę (czyli czy został użyty w funkcji przymiotnika), czy czynność (czyli czy został użyty w funkcji czasownika). Nie musimy się więc zastanawiać nad tym, czy w zdaniu Uczeń nie klasyfikowany / nieklasyfikowany do następnej klasy musi przygotować dokumenty forma klasyfikowany została użyta w znaczeniu przymiotnikowym (jaki uczeń?), czy też czasownikowym (co się z nim stało?) – możemy pisać ją łącznie ze słowem nie.
Jednak dla tych, którzy mają potrzebę zgłębiania semantyki zdań i wyrażania każdej treści w sposób bardzo precyzyjny, wspomniana uchwała zostawia furtkę w postaci zapisu o możliwości świadomej pisowni rozdzielnej. A zatem – gdyby napisała Pani nie dający się modelować, też nie popełniłaby Pani błędu, bo w zdaniu tym mamy wyraźne użycie czasownikowe.
Z pozdrowieniami
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
