Zalać robaka

Zalać robaka
16.11.2017
16.11.2017
Skąd się wzięło powiedzenie zalać robaka? Dlaczego mówimy akurat o robaku?
Szanowna Pani,
od XIV wieku do okresu między XVIII a XIX wiekiem funkcjonował zwrot zalewać krzeczka/skrzeczka oznaczający dokładnie to, co oznacza dzisiejsze zalewać robaka, czyli ‘upijać się ze zmartwienia’. Krzeczkiem (a od XVII wieku skrzeczkiem), według Słownika języka polskiego Samuela Lindego z 1855 roku, nazywano małe zwierzęta (najczęściej chomiki) oraz robaki, z powodu wydawanego przez nie dźwięku określanego skrzeczeniem. Z kolei w Słowniku języka polskiego Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwieckiego (wydanego w 1915 roku) mianem robaka w znaczeniu dawnym nazywano wszelkie małe zwierzątko ssące – owady, robaki, gryzonie. Były one traktowane jako szkodniki, dlatego pozbywano się ich, zalewając ich jamy. W XVIII wieku zaczęły funkcjonować oddzielne słowa określające skrzeczącego gryzonia – chomik oraz chrobak/ hrobak (od chrobotać), który następnie zamienił się w robaka. Skrzeczek/ krzeczek zatracił swoją motywację znaczeniową i został zastąpiony robakiem.

Nie mniej ciekawym tropem jest informacja z podręcznika Anatomia człowieka Janiny Sokołowskiej-Pituchowej, że środkową część móżdżku stanowi tzw. robak móżdżku, którego uszkodzenie powoduje zaburzenie koordynacji ruchowej i pionowej postawy ciała, przez co osoba chora sprawia wrażenie pijanej. Nadmierne spożywanie alkoholu powoduje zanikanie robaka móżdżku, tak więc przez zalewanie robaka możemy pozbyć się problemu, ale jednocześnie nabawić się nowego.
Monika Krysińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego