imać

imać
18.05.2007
18.05.2007
Czy czasownik imać był kiedyś przechodni (dziś zostało nam tylko imać się)? Z przykładów SPJD wynika łączliwość dopełniaczowa. PSWP Zgółkowej podaje: „imać co, kogo, czym”, ale przykłady użycia ma tylko dla rzeczowników męskożywotnych (B. = D.). Przy czym żadne współczesne słowniki, także te dwa tu wymienione, nie podają imany.
W języku staropolskim występowała para czasowników: jednokrotny imać i wielokrotny imować. Oba miały stronę bierną (były przechodnie), por. np. „Ty, co imani w jęctwie” (Statut wiślicki, za tzw. słownikiem warszawskim); „Łotr imowan był” (Przypowieści Ezopowe, XVI w., za Słownikiem języka polskiego S. B. Lindego); „Źrzebiec dopiero po trzecim roku ma być imowan i objeżdżan” (XVI w., Słownik języka polskiego S. B. Lindego). Przykłady rządu czasownika w odniesieniu do rzeczowników żeńskich ze Słownika języka polskiego S. B. Lindego: „Imajcie nam liszki, które nam winnicę psują”; „Ryby imować”; „Jak ryby wędą imują, a ptaki sidłem łowią, tak też w zły czas imani bywają ludzie”.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego