interpunkcja w przytoczeniach cudzych słów

interpunkcja w przytoczeniach cudzych słów
15.10.2009
15.10.2009
Dzień dobry,
mam pytanie dotyczące użycia dwukropka, cudzysłowu i małej lub wielkiej litery. Czy dwukropki są konieczne w zdaniu: „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli «Nigdy w życiu tego nie kupię»”? Czy jeśli wprowadzę dwukropek, to cudzysłów mogę pominąć? Czy w takim przypadku mogę / muszę zachować wielką literę? „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli: «Nigdy w życiu tego nie kupię»”? „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli: Nigdy w życiu tego nie kupię”?
Zasady polskiej interpunkcji pozwalają, aby nie wyróżniać ani cudzysłowem, ani kursywą wprowadzanej po dwukropku wypowiedzi, która ma charakter metatekstowy (np. cudze słowa, przykład językowy, tytuł dzieła), por. „Fraza: jeździć komuś po głowie oznacza: pomiatać kimś”. Trzeba jednak od razu stwierdzić, iż nie jest to rozwiązanie funkcjonalne. Czytelnik nie dostrzega zmieniającego się statusu określonych słów na pierwszy rzut oka. Lepiej zatem stosować rozwiązania interpunkcyjne lub typograficzne, do których czytelnik jest przyzwyczajony, tzn. dwukropek poprzedzający cudzą (czasami własną) wypowiedź ujętą w cudzysłów lub złożoną kursywą, por. „Pamiętacie, że wielokrotnie mówiłem: «Nie wychodźcie w taką pogodę»” lub „Pamiętacie, że wielokrotnie mówiłem: – Nie wychodźcie w taką pogodę”.
Co się zaś tyczy małych / wielkich liter po dwukropku to słowniki regulują ich użycie na dużym poziomie ogólności. Jeśli tekst po dwukropku stanowi dłuższą i samodzielną wypowiedź, stosujemy wielką literę, jeśli jest krótki – małą literę. Jednakże literalne stosowanie się do tej zasady może sprawić, że nasz tekst będzie niekonsekwentny. Krótkie, czasami wręcz jednowyrazowe wypowiedzi (równoważniki zdania), mogą mieć ten sam status co długie i wielokrotnie złożone zdania. Trzeba tu zatem zachować pewną symetrię.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego