król

król
25.06.2008
25.06.2008
Święto Trzech Króli i Poczet Królów Polski. Wiem, że forma króli w dopełniaczu l.mn. jest wcześniejsza, ale czy mogłabym prosić o dokładniejsze wyjaśnienie tych oboczności?
Miłego dnia!
Wyjaśniam bardzo chętnie. Pierwotnie końcówki przypadkowe były zależne od tzw. przyrostków tematycznych (a nie od rodzaju gramatycznego rzeczownika ani od jego znaczenia), np. tzw. rzeczowniki u-tematowe miały w D. l.mn. końcówkę -ów, rzeczowniki i-tematowe – końcówkę -i (ьjь).
Z wyrazem król jest pewien kłopot. Wiadomo, że jest to zapelatywizowane imię własne władcy Franków – Karola Wielkiego (panującego w latach 768–814). Natomiast nie wiadomo dokładnie, według jakiego modelu fleksyjnego się odmieniało. Jedni sądzą, że według deklinacji na -i-, inni, że na -u-. Od początku polszczyzny występowały bowiem oboczne formy króli oraz stpol. królew, później królów.
Oboczność króli || królów zachowała się do dziś w związkach frazeologicznych. W regularnej odmianie mamy jednak królów.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego