lekarz pisarz

lekarz pisarz
4.02.2013
4.02.2013
Czy zestawień w tytule Encyklopedycznego słownika lekarzy pisarzy w literaturze światowej albo w nazwie Unii Polskich Pisarzy Lekarzy nie powinno się zapisywać z dywizem? Moim zdaniem lekarz i pisarz są określeniami równorzędnymi, o czym świadczy chociażby ich przestawność.
Wybór spośród zapisów lekarz-pisarz, lekarz pisarz, pisarz-lekarz i pisarz lekarz zależy od intencji piszącego i sytuacji użycia. W obydwu podanych przykładach chodzi o lekarzy, którzy ponadto byli lub są pisarzami (lekarz pisarz), a nie o pisarzy, którzy byli lub są dodatkowo lekarzami (pisarz lekarz), ani o tych, którzy w równym stopniu są pisarzami co lekarzami (lekarz-pisarz lub pisarz-lekarz).
Autorem słownika jest Bronisław Seyda (1912–2008), który był lekarzem pediatrą, znanym głównie jako autor podręcznika historii medycyny. Założycielami i członkami Unii Polskich Pisarzy Lekarzy (pierwotnie Unii Polskich Pisarzy Medyków) także są lekarze. Można sądzić, że tytuł słownika i nazwa stowarzyszenia były ułożone z pozycji lekarzy, a nie pisarzy, stąd przewaga słowa lekarz nad słowem pisarz i co za tym idzie – szyk odpowiadający schematowi terminu: wyraz określany i następujący po nim wyraz określający.
Seyda wymienił ponad 1200 lekarzy znanych jako pisarzy, ale ubolewał, że z powodu niedostępności źródeł nie przedstawił ich znacznie więcej. Niemal całkowicie musiał pominąć licznych lekarzy pisarzy Ameryki Południowej, Azji i Australii, a nawet sporą grupę polskich. Michaił Bułhakow, Louis-Ferdinand Céline, Georges Duhamel, Janusz Korczak, Stanisław Lem, Axel Munthe, Friedrich Schiller czy William Carlos Williams wspominali, że wykształcenie lekarskie wydatnie sprzyja literaturze, wyzwala talenty pisarskie już w czasie studiów.
Medycyna uczy obserwacji, ostrego spojrzenia na rzeczywistość, sprawnego definiowania, łączenia filozofii i psychologii z naukami przyrodniczymi, a także dyscypliny w myśleniu i wypowiadaniu się. W przeważającej większości lekarze literaci najpierw studiowali medycynę, a dopiero potem stawali się pisarzami, co może wskazywać, że na używanie zapisu lekarz pisarz, w tej kolejności i bez dywizu, ma wpływ także chronologia życia tych osób. Znanym wyjątkiem jest James Joyce, który w 1902 r. studiował medycynę w Paryżu już jako zdeklarowany pisarz, a zrezygnował z niej z powodu, jak pisał, trudności z opanowaniem francuskiego języka fachowego podręczników.
Piotr Müldner-Nieckowski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego