Lipa to bardzo stara nazwa najpopularniejszego u nas (obok dębu) drzewa. Świadczą o tym setki nazw miejscowych od niej utworzonych. Ta nazwa botaniczna uzyskała w XX w. znaczenie metaforyczne ‘oszustwo, kłamstwo, blaga; towar podrobiony’, a w gwarze złodziejskiej ‘otwór, wejście; drzwi lub okno dostępne dla złodzieja’.

Od rzeczownika lipa utworzono wiele przymiotników, por.:

• dawny lipi, np. „Spętany lipiemi łyki”, tzn. 'lipowymi łykami' (B. Zimorowic);
• lipowy, np. kwiat lipowy, aleja lipowa, także miejscowość Lipowa;
• lipski, zachowany przede wszystkim w nazwach miejscowych Lipsk i Lipsko;
• lipny, zachowany w dawnych nazwach topograficznych typu Lipno, Lipnica, Lipnik.

Wszystkie te nazwy odnoszą się do słowa lipa w znaczeniu podstawowym, botanicznym. Jest też nowszy, poświadczony dopiero w poł. XX. w. przymiotnik lipny ‘nieprawdziwy, fałszywy; zrobiony nie tak, jak należy’, tzn. utworzony od lipa w drugim, nowszym, metaforycznym znaczeniu.

W języku polskim bardzo często od jednego rzeczownika tworzy się po kilka przymiotników, np. od pole – polowy, polny i… polski; od głowa – głowi, głowiaty, głowiasty, głowisty, główny, głowowy.

Porada opublikowana: 18.12.2008