liza
Byłbym niezmiernie wdzięczny za wyjaśnienie kwestii, czy słowo liza funkcjonuje samodzielnie w języku polskim. Ponieważ nie dane mi było znaleźć go w żadnym słowniku – a też nie do każdego wydanego słownika mam dostęp – chciałbym spytać o to wprost u źródła. Występuje bowiem w całej rzeszy różnych słów jako ich część (najcześciej słów z kategorii przyrodniczych, że tak powiem, jak glikoliza, ozonoliza itp.). Natomiast słyszałem i widziałem zastosowanie lizy w zastępstwie rozpadu komórki i chciałbym się dowiedzieć, na ile zasadne było to zastosowanie.
Z poważaniem,
R. Marszałek
10.05.2004
10.05.2004
Szanowni Państwo! Byłbym niezmiernie wdzięczny za wyjaśnienie kwestii, czy słowo liza funkcjonuje samodzielnie w języku polskim. Ponieważ nie dane mi było znaleźć go w żadnym słowniku – a też nie do każdego wydanego słownika mam dostęp – chciałbym spytać o to wprost u źródła. Występuje bowiem w całej rzeszy różnych słów jako ich część (najcześciej słów z kategorii przyrodniczych, że tak powiem, jak glikoliza, ozonoliza itp.). Natomiast słyszałem i widziałem zastosowanie lizy w zastępstwie rozpadu komórki i chciałbym się dowiedzieć, na ile zasadne było to zastosowanie.
Z poważaniem,
R. Marszałek
Szanowny Panie!
Uniwersalny słownik języka polskiego PWN i Wielki słownik wyrazów obcych PWN podają jedynie, że -liza to ‘ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z rozkładem, zniszczeniem, rozpadem’, występujący w takich wyrazach, jak elektroliza, fotoliza, chromatoliza, hydroliza, alkoholiza czy podane przez Pana glikoliza i ozonoliza.
Samodzielny wyraz liza ‘rozpad (komórki)’ znajdziemy jednak w leksykonach przyrodniczych (np. Słownik szkolny. Biologia, Wydawnictwo Europa, Wrocław 2001, s. 159). Zob. też hasło liza w internetowej Wikipedii.
Użycie, o którego zasadność Pan pyta, nie jest zatem niewłaściwe, choć zakres występowania tego terminu naukowego jest stosunkowo wąski, a znaczenie precyzyjnie ustalone, niewyprowadzalne wprost z przytoczonych wyżej wyrazów złożonych.
Uniwersalny słownik języka polskiego PWN i Wielki słownik wyrazów obcych PWN podają jedynie, że -liza to ‘ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z rozkładem, zniszczeniem, rozpadem’, występujący w takich wyrazach, jak elektroliza, fotoliza, chromatoliza, hydroliza, alkoholiza czy podane przez Pana glikoliza i ozonoliza.
Samodzielny wyraz liza ‘rozpad (komórki)’ znajdziemy jednak w leksykonach przyrodniczych (np. Słownik szkolny. Biologia, Wydawnictwo Europa, Wrocław 2001, s. 159). Zob. też hasło liza w internetowej Wikipedii.
Użycie, o którego zasadność Pan pyta, nie jest zatem niewłaściwe, choć zakres występowania tego terminu naukowego jest stosunkowo wąski, a znaczenie precyzyjnie ustalone, niewyprowadzalne wprost z przytoczonych wyżej wyrazów złożonych.
Donata Ochmann, Instytut Polonistyki UJ
