Marytonimika były to nazwiska żon tworzone od nazwisk mężów. A więc od nazwiska Kowalski była Kowalska, od nazwiska Chudy – Chuda, od Nowak – Nowakowa, od Zaręba – Zarębina. Od początku XX wieku, a nawet dawniej w nazwiskach spółgłoskowych pojawiają się nazwiska równe męskim, bez przyrostków: -owa i -ina: Ewa Nowak, Ala Wróbel obok utrzymujących się form z przyrostami. Obecnie w dowodach i paszportach używane są tylko nazwiska równe spółgłoskowym męskim. Jedynie w kołach naukowych i artystycznych zachowały się formy z przyrostkami: Cieślikowa, Pisarkowa i przyrostkami oznaczającymi córki: Jaremianka, Skubalanka. Końcówkę -a mają nazwiska na -ski: Kowalska i odprzymiotnikowe: Dymna. Tu coraz częstsze są formy Ewa Górny, nie Górna.
Patronimika to nazwiska odojcowskie – najstarszy typ nazwiska. Notowany w źródłach od XIII wieku. Najdawniejsze przyrostki to: -ic, -owic i -ewic, póżniej pod wpływem kresowym (języka ukraińskiego): -icz, -ewicz, -owicz. Syn Jana to Janowic(z), Szymona – Szymonowic(z), tak też powstały kresowe północne: Niemcewicz, Mickiewicz, Sienkiewicz itd. Później nazwiska typu odojcowskiego mogły powstawać od dopełniaczy, mogły być też tworzone przyrostkami -ak, -czyk, -ek, -ik. Nazwiska odmienne (równe imionom) mogły również powstawać na zasadzie patronimiczności: imię własne i imię ojca w dopełniaczu, które potem przeszło w nazwisko mianownikowe: Jan Wiktora, potem Jan Wiktor.