mieć w funkcji czasownika modalnego
Dzień dobry. Od czasu do czasu w wiadomościach można usłyszeć zdanie w rodzaju: "X miał powiedzieć, że...". Nie oznacza ono jednak, że X miał coś powiedzieć, ale tego nie zrobił, tylko raczej że "podobno X powiedział...". Czy to użycie czasownika "mieć" ma swoją nazwę? Od kiedy taka forma gramatyczna istnieje w języku polskim? Czy jest o niej wzmianka w programie nauczania języka polskiego?
Czasownik mieć, którego rodowód sięga języka prasłowiańskiego (por. psł. *jьměti ‘mieć, posiadać’), występuje zasadniczo w dwóch funkcjach – znaczeniowo samodzielnej oraz znaczeniowo niesamodzielnej, zbliżonej do funkcji czasowników posiłkowych i modalnych (często w połączeniu z bezokolicznikiem). Przywołana w pytaniu konstrukcja ilustruje właśnie tę drugą funkcję. W konstrukcji ktoś/coś + mieć + bezokolicznik wyraz mieć pełni funkcję czasownika modalnego, podającego w wątpliwość fakt, którego mówiący nie jest pewien. Jest synonimem wyrazów: podobno, jakoby, rzekomo, por. np.
- Błąd systemu informatycznego miał doprowadzić (= podobno doprowadził) do opóźnień w przekazywaniu nadpłaty podatku.
- Funkcjonariusze mieli zostać (= rzekomo zostali) przez parlamentarzystę nazwani m.in. gestapowcami.
- Wódz proletariatu miał stwierdzić (= jakoby stwierdził), że nawet niektórzy burżuazyjni ekonomiści wykazują więcej zrozumienia dla nauki Marksa niż ci mienszewicy.
Omawiana tu konstrukcja jest obecna w polszczyźnie od dawna, choć trudno stwierdzić dokładnie, kiedy się pojawiła. Czy jest o niej wzmianka w programie nauczania języka polskiego, należałoby pytać specjalistów od metodyki nauczania języka polskiego.
