mistrz eliksirów

mistrz eliksirów
9.12.2011
9.12.2011
Moje pytanie dotyczy pisowni stanowiska, jakie zajmuje jeden z bohaterów książek Harry’ego Pottera. Według mnie można napisać Mistrz Eliksirów dużymi literami, stosując się do zasady [85] 18.28 słownika on-line. Był to bowiem najwyższy możliwy do zdobycia tytuł naukowy. Czy zgodnie z regułą zawartą w słowniku taki zapis jest właściwy?
Raczej nie. Zgodnie z regułą [85] 18.28 Wielkiego słownika ortograficznego PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego (Warszawa 2006, s. 51) nazwy godności współczesnych i historycznych oraz tytuły naukowe i zawodowe pisze się małą literą, np. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, premier, wojewoda śląski, chyba że chodzi o nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych – wówczas uzasadnione są duże litery, np. „akceptuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej’’, „Rzecznik Praw Obywatelskich ma uprawnienia w zakresie…’’.
Nawet jeśli zgodzić się, że Severus Snape, nauczyciel ze Szkoły Magii i Czarodziejstwa w Hogwarts, zdobył tytuł Mistrza Świata Eliksirów (wtedy zapis dużą literą jest zasadny), to kiedy człon tytuł zostanie pominięty, mamy do czynienia z normalną nazwą pospolitą dwuczłonową mistrz eliksirów (w dodatku bez słowa świat), którą oddaje się w druku małą literą.
Tłumacz „Harry’ego Pottera” Andrzej Polkowski miał na pewno spory kłopot z przekładem i zapisywaniem wielu nomina propriów i określeń peryfrastycznych bohaterów, przedmiotów i miejsc (wiadomo, że w języku angielskim aż roi się od wielkich liter), np. Komnata Tajemnic, Czara Ognia, Zakon Feniksa, Kamień Filozoficzny, Insygnia Śmierci. To dlatego wahał się, czy tytuł tomu powinien mieć postać graficzną Harry Potter i więzień Azkabanu czy Harry Potter i Więzień Azkabanu, a także Harry Potter i książę półkrwi czy Harry Potter i Książę Półkrwi. Ostatecznie po konsultacjach z redakcją Media Rodzina postawił na pisownię Harry Potter i więzień Azkabanu, gdyż po dyskusji zgodzono się, że nazwą własną jest jedynie Azkaban, ale Harry Potter i Książę Półkrwi, ponieważ drugi człon potraktowany został w całości jako nazwa własna postaci.
Zauważmy, że w tomie Harry Potter i Kamień Filozoficzny (w oryginale Harry Potter and the Philosopher’s Stone) tytuł rozdziału brzmi: Mistrz eliksirów (mimo angielskiej pisowni The Potions Master), co oznacza, że zarówno dla tłumacza, jak i adiustatorów owo wyrażenie ma charakter pospolity (jak mistrz ortografii, mistrz kuchni, mistrz śpiewu itp.), a zatem zapisuje się je małą literą (jako mistrz eliksirów).
Maciej Malinowski, mistrz ortografii polskiej, Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego