Mlon to słowo staropolskie i gwarowe, które – jak to często teraz bywa – nie zaniknęło wraz z zaprzestaniem mielenia na żarnach, ale trwa w języku przynajmniej części użytkowników polszczyzny jako ekspresywne określenie człowieka.
Może mieć co najmniej trzy znaczenia, które można by opisać jako trzy etapy życia wyrazu:
1) metafora oparta na podobieństwie cechy fizycznej – taki długi i cienki jak kij do obracania kamienia w żarnach – to mlon ‘człowiek cienki’ (tj. chudy, szczupły), notowany w Targoniach Wielkich (pow. białostocki, gm. Zawady – I. Szczepankowska, Nomina attributiva w gwarze łomżyńskiej, s. 37);
2) metafora zbudowana na innej cesze – nieruchomy, nieruchawy, jak kij, kołek, drąg – często nazywa się tak osoby nieporadne w tańcu, nieumiejętnie pracujące, „nieobrotne’’, oskarżane też o lenistwo (Białostocczyzna, Suwalskie) i ogólnie nie umiejące „nic porządnego zrobić: Ta dziewcyna nie zdatna do zeniacki, to mlon’’ (Filipów, pow. suwalski – Gwary Mazowsza, Podlasia i Suwalszczyzny I: Filipów, red. B. Falińska, s. 262);
3) współczesne rozszerzenie i rozmycie znaczenia – w języku młodzieżowym, miejskim i na forach internetowych ty mlonie, ten mlun itp. stały się nośnikami negatywnej ekspresji. Pozwolę sobie na niecytowanie szerszych kontekstów i epitetów dołączanych do omawianego wyrazu.
Jak wyjaśnić występowanie o i u w tym samym wyrazie? Na części Mazowsza i Podlasia wyraz mlon ‘kij przy żarnach’ wymawia się też jako mlun (np. S. Dobosiewicz, Gwara Makowa Mazowieckiego i okolic, s. 232). Wymowa przez u (mlun) mogła powstać jako skutek oddziaływania spółgłoski nosowej n na głoskę o. Mogło się jednak zdarzyć i tak, że swą popularność zawdzięcza forma mlun analogii z innymi ekspresywnymi nazwami osób, w których występuje typowo podlaski przyrostek -un. Tworzy on nazwy nosicieli cech (krzykun ‘krzykacz’, wrzaskun ‘człowiek wrzaskliwy’, łgun ‘łgarz’ – A. Kowalska, Studia nad dialektem mazowieckim, s. 390–392), a ponadto występuje w tej samej funkcji we wschodniosłowiańskich gwarach Podlasia, więc może być używany przez ogół mieszkańców tego wielokulturowego regionu.