monologi wewnętrzne

monologi wewnętrzne
30.10.2013
30.10.2013
Czy zdania, w których ktoś wyraża jakąś swoją myśl (np. „Nie ma o co walczyć, pomyślał sobie”, „I tak nie wygrasz – pomyślała”), powinny być ujęte w cudzysłów, rozpoczynać się od myślnika (jeśli to nowe zdanie) czy można w takich przypadkach lepiej w ogóle pominąć wyżej wspomniane znaki?
Tak zwane monologi niewypowiedziane (wewnętrzne, pomyślane), które stanowią formę rozmowy bohatera z samym sobą, można umieszczać w cudzysłowie albo pozostawiać bez cudzysłowu. Jeśli stosujemy cudzysłów, obejmuje on tylko tekst monologu, a nie czasownik oznaczający myślenie. Wariant z cudzysłowem można uznać za tradycyjny. We współczesnej prozie zazwyczaj znaków cytatu się nie stosuje. W obu wspomnianych wariantach monologu wewnętrznego bohatera nie poprzedza się też myślnikiem, jest on bowiem zarezerwowany dla monologów i dialogów wypowiadanych przez postaci na głos.
W najnowszych powieściach dostrzec można jeszcze jeden sposób oznaczania monologów wewnętrznych. Pozwala on na bardzo dynamiczne przełączanie się pomiędzy wypowiedzią narratora a myślami bohatera, bez ciągłego powtarzania wyrazów typu: pomyślał, rozważał itd. Do wyróżniania monologów wewnętrznych bohatera stosuje się kursywę. W poniższych przykładach dopisano zbędne czasowniki oznaczające myślenie, por.
Drżąc z wysiłku, uniósł lewą rękę i wyprostował palce. Spójrzcie na moją rękę! [– powiedział w myślach]. Ludzie wbili wzrok w jego rękę, ale Tankanado wiedział, że nie rozumieli.
Becker ponuro kiwnął głową w odpowiedzi. Wspaniale [– pomyślał]. Zaciągnął zasłonę i spróbował się zdrzemnąć, ale cały czas myślał o Susan.

O zapisie dialogów i monologów w prozie powieściowej pisałem już kilkakrotnie w poradni. Proszę zatem jeszcze przeszukać poradnię pod tym kątem.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego